ویژگى‌هاى برجسته‌ى امام على(علیه السلام)

اسد علیزاده

على(ع) فرزند ابوطالب و نوه‌ى عبدالمطلب است. هاشم جد او به شمار مى‌رود. سیزده سال قبل از بعثت، در عرصه‌ى عالم خاکى ظهور کرد. کنیه‌ى او ابوالحسن و حیدر لقب اوست. على(ع) از دوران کودکى پرورش یافته‌ى پیامبر بود و معرفت و حکمت و اخلاق را از او آموخت. براى شناخت بیش‌تر امام على(ع) به بیان برخى ویژگى‌هاى برجسته‌ى آن حضرت مى‌پردازیم:

1. ایمان

امیرالمؤمنین اولین کسى است که رسول خدا را تصدیق کرد و به او ایمان آورد و به نماز او اقتدا کرد. 1 حضرت جاى‌گاه خود و یاران پیامبر را چنین توصیف مى‌کند: «ما پیوسته و پى‌گیر در کنار رسول خدا(ص) با پدران و فرزندان و برادران و عموهاى‌مان ‌مى‌جنگیدیم. و این امر جز افزودن بر ایمان‌مان و پذیرش و فرمان بردارى بیش‌تر حق، پى‌آمدى نداشت.» 2

2. موقعیت سنجى

با این‌که، امت پیامبر، پس از وفات آن حضرت، در امر خلافت، گرفتار اختلاف شدند و امانتى که پیامبر به دست على(ع) سپرد، توسط افراد کینه‌توز غصب شد، ولى على(ع) با موقعیت‌شناسى، صبر را بر تقابل ترجیح داد. و با سکوت، در مقابل فتنه و آشوب ایستاد تا این‌که، دین رسول الله بماند. حضرت در نامه‌اى به مردم مصر، جریان سقیفه را توضیح مى‌دهد: «مردم را دیدم پیرامون دیگرى گرد آمده‌اند و با او بیعت مى‌کنند. دست از هرکارى برداشتم و بیعت نکردم تا آن گاه که دیدم بازگشتگان از اسلام بازگردیده، به نابودى دین محمد(ص) فرا مى‌خوانند؛ لذا ترسیدم که اگر به یارى اسلام و مسلمانان برنخیزم، در ساختمان آن شکستگى و رخنه‌اى ببینم، یا آن را سراسر ویران بیابم که مصیبت چنین پیش‌آمدى بر من، بسى گران‌تر است تا از دست رفتن سرپرستى شما که بى‌گمان بهره‌ى روزهایى اندک است.» 3

3. آگاه ساختن مردم و آشنا کردن آن‌ها به حقوق اجتماعى

«آن‌گونه سخنانى که با گردن‌کشان خودکامه مى‌گویند، با من نگویید و چنان که در نزد خودخواهان تندخو محافظه کارى مى‌کنند، با من محافظه‌کارى نکنید. و با ظاهر سازى معاشرت نداشته باشید و درباره‌ى من گمان نبرید که اگر سخن حقى به من گفته شد، آن را سنگین احساس کنم، و نه این که بپندارید که من خواستار بزرگ‌داشت خود از سوى شما هستم» 4

4. خلوت‌گرى عشق على(ع)

امیرالمؤمنین(ع) با همه‌ى عظمت و بزرگى، به درگاه خدا رو‌مى‌آورد و با او خلوت و زمزمه مى‌کرد. و چنین با خدا مى‌گفت: «خدایا، گناهى را از من بیامرز که تو از من بدان داناترى. پس اگر بازگشتم، تو هم با آمرزش بر من بازگرد. خدایا، گناهى را از من بیامرز که از درونم وعده کردم و بدان وفا کردنى در نزد من برایش نیافته‌اى. خدایا، گناهى را از من بیامرز که به زبانم خواسته‌ام به سوى تو تقرّب بجویم، سپس قلبم با آن مخالفت کرده‌است. خدایا به گوشه‌ى چشم اشاره کردن‌ها و سخنان بیهوده گفتن‌ها و خواسته‌هاى‌نارواى دل و لغزش‌هاى زبان را از من بیامرز.» 5

5. هدایت ساختن مخالفان

خوارج و اهل نهروان از معاندان و مخالفان جدى حضرت على(ع) بودند که با روش‌هاى گوناگون با آن حضرت مخالفت مى‌نمودند؛ ولى امام على(ع) در تعلیم و هدایت و آگاه سازى آن‌ها کوتاهى نکرد و در نامه‌ها و خطبه‌هایش، آن‌ها را به انحرافاتشان گوشزد نمود. 6   

6. تدریس و آموزش اخلاق اسلامى

على(ع) مانند سایر زما‌م‌داران نبود که تنها به حکومت‌دارى خویش بیندیشد و از هدایت‌گرى که مهم‌ترین وظیفه‌ى امامان است، غفلت نماید. به همین دلیل، نهج‌البلاغه، سرشار از ره‌نمودهاى اخلاق نظرى و عملى است. بیانات اخلاقى امام به جهان‌بینى و فرجام شناسى آن حضرت وابستگى معنادارى دارد.

غیبت نمودن مردم، مراء، لجاجت، خصومت، خشم، حسد، خودپسندى، حرص، کبر، آزمندى، دنیاپرستى، تنگ چشمى نمونه‌هایى از اخلاق ناپسند است که امام بدان پرداخته است. 7  خوش‌خویى، در اختیار بودن زبان، اقدام کردن به کارهاى پسندیده، صبر و پایدارى، راستى در گفتار، فروتنى، دانش و بردبارى نمونه‌هایى از درس‌هاى اخلاق پسندیده‌ى امام على(ع) است.  8/ 9   

7. تبیین فلسفى و عقلى حقایق

امام على(ع) در بیان حقایق الهى تنها به ذکر چند توصیه‌ى اخلاقى اکتفا نمى‌کرد؛ بلکه با روش عقلى و استدلالى به توصیف آن‌ها مى‌پرداخت. 10 براى نمونه، در جهت اثبات وحدت ذاتى و تجزیه ناپذیرى حق تعالى مى‌فرماید: «هر آن که خدا را توصیف کند و صفاتش را زاید بر ذات بداند او را دو چیز انگاشته، و هرکس او را دو چیز مى‌ا‌نگارد براى او جزء قائل شده و قائل به جزء، خدا را درست نشناخته است. و کسى که خدا را درست نشناسد به سوى او اشاره مى‌کند، و کسى که به او اشاره کند او را در مکانى محدود دانسته است، و هر که او را محدود بداند او را شمرده و خدا منزه از این نسبت‌ها است. 11» خوانندگان گرامى توجه دارند که اسلوبى که امام على(ع) در مسائل توحیدى بیان مى‌کند، کاملاً عقلى و استدلالى است. شکى نیست که این بیانات از آن على(ع) است و با سند معتبر تاریخى و نیز یک‌نواختى سیاق این مطلب مستدل مى‌گردد.

امام در خطبه‌ى دیگرى مى‌فرماید:« خداوند با برترى و چیرگى و قدرت خود بر اشیا و پدیده‌ها، جدا از آن‌هاست و موجودات و پدیده‌ها نیز به این‌که تحت قبضه‌ى قدرت اویند و بازگشتشان به سوى او است جدا از او هستند، هر کس خدا را توصیف کند محدودش دانسته، و هرکه او را محدود بداند تحت شمارش در آورده و آن موجب بطلان ازلىّت الهى است». 12 و نیز مى‌فرماید: «خداوند واحد و یگانه است اما نه واحدى عددى؛ همیشگى است لیکن نه در محدوده‌ى زمان، و پایدار است ولى نه به پشتوا‌نه‌اى».  13 حضرت امیرالمؤمنین(ع) در مقام اثبات وجود خداوند سبحان و صفات الهى مى‌فرماید: «آیات و نشانه‌هاى قدرت خدا، برهان قاطعى بر اثبات هستى او است، بلکه خود وجود او که در همه چیز تجلّى دارد و گواه هستى خویش مى‌باشد. و شناخت او همان توحید و یگانه دانستن او است، و توحید واقعى، جدا دانستن او از مخلوقات است به این معنى که صفاتش را مغایر صفات آن‌ها بدانیم، نه این‌که کناره‌گیرى و جدایى جسمانى مقصود باشد. او پروردگار و آفریدگار مطلق است و خود، آفریده و پرورده شده نیست. هرچه در ذهن تصور شود او بر خلاف آن است؛ چون آن‌چه به تمام ذات و حقیقت شناخته گردد، خدا نیست. او است که دلیل وجود خویش است و وسایل شناسایى را هم خود او فراهم آورده است.» 14

امام(ع) درباره‌ى شناخت خداوند، تصریح مى‌کند که «حق تعالى با حواس درک نمى‌گردد و به مردم، قیاس و تشبیه نمى‌شود. کیفیت او شناخته نمى‌شود. خِرَدها توان اندازه‌گیرى او را ندارند و افکار و تخیلات از حریم کبریایى او دورند. 15 «چشم‌ها و حواس او را نمى‌بیند، ولى دل‌ها در پرتو ایمان واقعى و اخلاص، هستى او را درک مى‌کنند، خداوند با اوصاف لطافت، غلظت و حجم توصیف نمى‌شود. خواست او بدون اندیشه و قصد صورت مى‌گیرد. ظاهر است اما مستقیماً دیده نمى‌شود، ولى وجودش متجلى است»  16.

پى نوشتها :

قران صامت از زبان قران ناطق

دکتر سید جعفر شهیدی

چکیده

نهج البلاغه قرابت زیادی با قرآن دارد. قرابت نهج البلاغه با قرآن را می توان هم از لحاظ مفاهیم و محتوا و هم به لحاظ معرفی و چیستی بررسی کرد.

امام علی(ع) در فقره هایی از نهج البلاغه به معرفی قرآن توجه دارد. این توجهات، ذیل عناوین آموختن و تلاوت قرآن، درون و برون قرآن، همنشینی با قرآن، قرآن دستاویزی محکم، چراغ راه، قرآن معدن ایمان،...در این مقاله دسته بندی شده است.

نهج البلاغه عظمت قرآن را در کلام امام(ع) آشکار ساخته و ماهیت و رسالت آن را بیان می کند.

کلید واژه ها:قرآن، قرآن ناطق، بهره گیری از قرآن.

قرآن از آن بخواهید تا سخن گوید؛ و هرگز سخن نگوید؛ اما من شما را از آن خبر می دهم. بدانید قرآن علم آینده است و حدیث گذشته. درد شما را درمان است و راه سامان دادن کارتان در آن است»(نهج البلاغه، خ: 158).

«کتاب خدا در دست رس شماست. زبان آن کند نیست؛ گویاست؛ خانه ای است که پایه هایش ویران نشود، و صاحب عزتی است که یارانش را هزیمت نبود».(همان، خ: 133).

«این قرآن خطی نبشته است که میان دو جلد هشته است. زبان ندارد تا به سخن آید، ناچار آن را ترجمانی باید، و ترجمانش مردان اند که معنی آن دانند»(همان، خ: 125).

آموختن و تلاوت قرآن

«قرآن را بیاموزید، که گفتار است، و آن را نیک بفهمید، که دل ها را بهترین بهار است. به روشنایی آن بهبود خواهید، که شفای سینه های بیمار است، و آن را نیکو تلاوت کنید، که سودمندترین بیان و تذکار است»(همان، خ: 110).

قرآن، حجت پروردگار

«پس قران فرمان دهنده است و بازدارنده؛ خاموش است و گوینده؛ حجت خداست بر آفریدگانش که پیمان گرفته است از ایشان و همگان را نهاده است در گرو آن. نور خود را با قرآن تمام گرداند و دین خود را بدان به کمال رساند»(همان، خ: 183).

درون و برون قرآن

«ظاهر قرآن زیباست؛ باطن آن ژرف و ناپیداست؛ عجایب آن سپری نگردد؛ غرایب آن به پایان نرسد، و تاریکی ها جز با آن زدوده نشود.

در قرآن است خبر آنچه پیش از شما بود و آنچه پس از شماست و حکم آن که چگونه بایدتان زندگی نمود»(همان، ق: 313).

همنشینی با قرآن

«کسی با قرآن ننشست، جز آن که چون برخاست، افزون شد، یا از او کاست؛ افزونی در رستگاری و کاهش از کوری و دل بیماری.

و بدانید کسی را که با قرآن است، نیاز نباشد؛ و بی قرآن بی نیاز نباشد. پس بهبود خود را از قرآن بخواهید، که قرآن بزرگ ترین آزار را بهی است؛ و آن کفر و دو رویی و بیراهه رفتن و گم رهی است(همان، خ: 176).

قرآن، دستاویزی محکم

«بر شما باد به کتاب خدا، که ریسمان استوار است و نور آشکار است، و درمانی است سود دهنده، و تشنگی را فرو نشاننده؛ چنگ در زننده را نگه دارنده، و در آویزنده را نجات بخشنده.

نه کج شود که راستش گردانند و نه به باطل گراید تا آن را بر گردانند. کهنه نگردد به روزگار، نه از خواندن و نه از شنیدن بسیار. راست گفت آن که سخن گفت از روی قرآن، و آن که بدان رفتارکرد، پیش افتاد از دیگران.(همان، خ: 156).

خدای تعالی کتابی را ه نما نازل نمود و در آن نیک و بد را آشکار نمود. پس راه خیر را بگیرید، تا هدایت شوید و ازراه شر بر گردید و به راه راست بروید»(همان، خ:167).

قرآن، چراغ راه

«پس فرو فرستاد بر او قرآن را که چراغ آن فرو نمیرد؛ چراغی را که افروختگی اش کاهش نپذیرد. دریایی که ژرفای آن کس نداند و راهی که پیمودنش ره رو را به گمراهی نکشاند. پرتوی که فروغ آن تیرگی نگیرد و فرقانی که نور برهانش خاموش نگردد و تبیانی که ویرانی نپذیرد و بهبودی ای که در آن بیم بیماری نباشد و ارجمندی که یاورانش را شکست و ناپایداری نباشد و حقی که یاورانش را زبان و خواری نباشد»(همان، خ: 198).

قرآن، معدن ایمان

قرآن، معدن ایمان است و میان جای آن، و چشمه سار دانش است و دریاهای آن، و باغستان داد است و انگیزه های آن، و بنیاد اسلام است و بنلاد استوار آن، وادی های حقیقت است و سبزه زارهای آن، ودریایی است که بردارندگان آب، خشکش نگرداند؛ و چشمه سارهاست که آب کشندگان، آبش را به ته نرساند. آبشخورهاست که در آیندگان بدان آن را کم نکنند؛ و نشانه هاست که روندگان از نظرش دور ندارند؛ و پشته هاست که روی آورندگان از آن بگذرند و آن را نگذارند»(همان).

قرآن، مایه سیرابی دانشمندان

خدایش مایه ی سیرابی دانشمندان کرده است و بهار دل های فقیهان، مقصد راه های پارسایان و دارویی که پس از آن بیماری نیست و نوری که با آن تاری نیست و ریسمانی که گرفتنگاه آن استوار است و پناهگاهی که قله ی آن پناهنده را نگه دار است؛ ارجمندی که هر که با او دوستی ورزد، و امان آن کس که بداند در شود و راه نمای هر که بدان اقتدا کند و عذر خواه آن که آن را مذهب خود گیرد و برهان هر کس که بدان سخن گوید و آن را پذیرد و گواه هر که در مخاصمت پشتیبان خویشش شمرد و پیروزی آن کس که بدان حجت آرد و راه بر آن که آن را به کار دارد و برنده ی آن که آن را کارفرماید و نشان آن کس که در آن بنگرد چنان که باید، و نگاهدار کسی که خود را بدان از آسیب پاید و دانش کسی که نیکش به خاطر سپرد و حدیث کسی که از آن روایت دارد»(همان).

قرآن و مردم آخر زمان

«نزد مردم آن زمان کالایی زیان مندتر از قرآن نیست، اگر آن را چنان که باید، بخوانند، و نه پرسودتر از قرآن، اگر معنی کلماتش را بر گردانند...حاملان کتاب خدا آن را واگذارند و حافظانش آن را به فراموشی سپارند.

پس در آن روزگار، قرآن و قرآنیان از جمع مردم دورند و رانده و مهجور؛ هر دو باهم در یک راه روانند و میان مردم پناهی ندارند.

پس دراین زمان قرآن و قرآنیان میان مردمند و نه میان آنان، با مردمند، نه با ایشان؛ چه گم راهی و رستگاری سازوار نیایند، هر چند با هم در یک جا بپایند. پس آن مردم درجدایی متفقند و از جمع گریزان؛ گویی آنان پیشوای قرآنند، نه قرآن پیشوای آنان. جز نامی از قرآن نزدشان نماند و نشناسند جز خط و نوشته ی آن»(همان، خ : 147).

امیرالمؤمنین على(علیه السلام)
پرتوى از سیره و سیماى امیرالمؤمنین على(علیه السلام)

امیرالمؤمنین على(علیه السلام)، چهارمین پسر ابوطالب، در حدود سى سال پس از واقعه فیل و بیست و سه سال پیش از هجرت در مکّه معظّمه، از مادرى بزرگوار و باشخصیّت، به نام فاطمه، دختر اسد بن هشام بن عبدمناف ، روز جمعه سیزده رجب در کعبه به دنیا آمد.
على(علیه السلام) تا شش سالگى در خانه پدرش ابوطالب بود.
در این تاریخ که سنّ رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) از سىسال گذشته بود در مکّه قحطى و گرانى پیش آمد و این امر سبب شد که على(علیه السلام) به مدّت هفت سال در خانه پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله وسلم)، تا اوّل بعثت، زندگى کند و در مکتب کمال و فضیلت آن حضرت تربیت شود.
امیرالمؤمنین در خطبه 192 نهج البلاغه مىفرماید:«وَ لَقَدْ کُنْتُ أَتـَّبِعُهُ إِتّباعَ الْفَصیلِ اَثَرَ أُمِّهِ، یَرْفَعُ لى فى کُلِّ یَوْم مِنْ أَخْلاقِهِ عَلَمًا، وَ یَأْمُرُنى بِالاِْقْتِداء بِهِ.»«و من در پى او بودم چنانکه بچّه در پى مادرش، هر روز براى من از خلق و خوى خویش نشانه هاى برپا مىداشت و مرا به پیروى آن مىگماشت.»بعد از آن که محمّد(صلى الله علیه وآله وسلم) به پیامبرى مبعوث گردید، على(علیه السلام)نخستین مردى بود که به او گروید.
براى اوّلین بار ابوطالب پسر خود را دید که با پسرعموى خود مشغول نمازاند.
گفت: پسر جان چه کار مىکنى؟ گفت: پدر، من اسلام آورده ام و براى خدا با پسر عموى خویش نماز مىگزارم.
ابوطالب گفت: از وى جدا مشو که البته تو را جز به خیر و سعادت دعوت نکرده است.
ابن عبّاس مىگوید: نخستین کسى که با رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم)نماز گزارد، على بود.
روز دوشنبه رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم)به مقام نبوّت برانگیخته شد، و از روز سه شنبه على نماز خواند.
در سال سوم بعثت بعد از نزول آیه «وَ أَنْذِرْ عَشیرَتَکَ الاَْقربینَ»; یعنى «خویشان نزدیکتر خود را انذار کن!» رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) بنى عبدالمطّلب را که حدود چهل نفر بودند دعوت کرد و به آنها ناهار داد، امّا آن روز نشد سخن بگوید، روز دیگر آنها را دعوت کرد و بعد از صرف ناهار به آنها فرمود: کدام یک از شما مرا یارى کرده و به من ایمان مىآورد تا برادر و جانشین بعد از من باشد، على(علیه السلام)برخاست و فرمود: اى رسول خدا! من حاضرم تو را در این راه یارى دهم.
فرمود: بنشین.
آن گاه سخن خویش را تکرار کرد و کسى برنخاست و فقط على(علیه السلام)برخاست و فرمود: من آماده ام.
فرمود بنشین.
بار سوم رسولخدا(صلى الله علیه وآله وسلم)سخن خود را تکرارکرد.
باز على(علیه السلام) برخاست و آمادگى خود را براى یارى و همراهى پیامبر اعلام کرد.
پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود:«إِنَّ هذا أَخى وَ وَصِیّیى وَ وَزیرى وَ وارِثى وَ خَلیفَتى فیکُمْ مِنْ بَعْدى.» «این على، برادر و وصىّ و وارث و جانشین من در میان شما پس از من مىباشد.»بعد از سیزده سال دعوت رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) در مکّه، مقدّمات هجرت آن حضرت به مدینه فراهم شد.
در شب هجرت، پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله وسلم) به على(علیه السلام)فرمود: لازم است در بستر من بخوابى، على(علیه السلام) در بستر رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم)خوابید و آن شب که اوّل ربیع الاوّل سال چهاردهم بعثت بود، لیلة المبیت نامیده مىشود و بر اساس روایات در همین شب آیه اى درباره على(علیه السلام)نازل شد.
چند شب پیش از هجرت، شبى رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم)، همراه على(علیه السلام) به جانب کعبه حرکت کردند.
پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله وسلم) به على(علیه السلام)فرمود: روى شانه من سوار شو.
على(علیه السلام) روى شانه رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) سوار شد و مقدارى از بتهاى کعبه را از جا کندند و درهم شکستند و آنگاه متوارى شدند تا قریش ندانند که این کار را چه کسى انجام داده است.
بعد از هجرت پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله وسلم)، على(علیه السلام) به فاصله سه روز بعد، از آن که امانت هاى رسول خدا را به صاحبانش داد، همراه فواطم; یعنى مادرش فاطمه بنت اسد و فاطمه دختر رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) و فاطمه دختر زبیر و مسلمانانى که تا آن روز موفّق به هجرت نشده بودند، عازم مدینه گردید.
وقتى وارد مدینه شد پاهایش مجروح شده بود، رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) چون او را دید از فداکارى آن حضرت قدردانى و تشکر کرد.
در سال اوّل هجرت که پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله وسلم) میان مهاجر و انصار رابطه برادرى را برقرار ساخت به على(علیه السلام) فرمود: «أَنْتَ أَخی فِی الدُّنْیا وَ الاْخِرَةِ.»«تو در دنیا و آخرت برادر من هستى.»در سال دوم هجرت، امیرالمؤمنین(علیه السلام) با فاطمه زهرا(علیها السلام) ازدواج کرد.
در رمضان سال دوم هجرت، دو افتخار بزرگ نصیب على بن ابیطالب(علیه السلام) شد; روز نیمه ماه رمضان سال دوم (یا سوم) خداوند، امام حسن مجتبى(علیه السلام) را به على(علیه السلام)داد و در هفدهم ماه رمضان سال دوم، جنگ بدر پیش آمد که شجاعت و قهرمانى امیرالمؤمنین(علیه السلام) زبانزد خاصّ و عامّ گردید.
شیخ مفید مىگوید: مسلمانان در جنگ بدر هفتاد نفر از کفّار را کشتند که 36 نفر آنها را على(علیه السلام) به تنهایى کشت و در کشتن بقیّه هم دیگران را یارى نمود.
در شوّال سال سوم هجرت، غزوه معروف اُحُد پیش آمد.
نام على(علیه السلام)در این غزوه هم مانند «بدر» پرآوازه است.
در همین غزوه بود که رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم)در باره على(علیه السلام)فرمود : «إِنِّ عَلِیًّا مِنّى وَ أَنَا مِنْهُ.» «همانا على از من است و من از اویم.»و در همین غزوه بود که منادى در آسمان ندا کرد : «لا سَیْفَ اِلاّ ذُوالْفَقارِ وَ لا فَتى اِلاّ عَلِىٌّ.» «شمشیرى جز ذوالفقار و جوانمردى جز على نیست.»در سال سوم (یا چهارم) هجرت بود که خداوند متعال، امام حسین(علیه السلام) را به امیرالمؤمنین عطا فرمود، پسرى که نُه نفر امام بر حقّ از نسل مبارک وى پدید آمدند.
در شوّال سال پنجم، غزوه خندق (یا احزاب) پیش آمد و على(علیه السلام) در مقابل عمرو بن عبدود به مبارزه ایستاد، رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود:«بَرَزَ الاِْیمانُ کُلُّهُ إِلَى الشِّرْکِ کُلِّهِ.» «تمام ایمان که على است در مقابل تمام شرک که عمرو بن عبدود است به جنگ ایستاد.»و نیز فرمود:«لَمُبارَزَةُ عَلِىٍّ لِعَمْرو أَفْضَلُ مِنْ أَعْمالِ أُمّتى إِلى یَوْمِ الْقِیمَةِ.» «مبارزه على در مقابل عمرو، برتر از اعمال امّتم تا روز قیامت است.»در سال هفتم هجرت، غزوه «خیبر» روى داد که رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود: «إِنّى دافِعٌ الرّایَةَ غَدًا إِلى رَجُل یُحِبُّ اللّهَ وَ رَسُولَهُ وَ یُحِبُّهُ اللّهُ وَ رَسُولُهُ، کَرّار غَیْرِ فَرّار، لا یَرْجِعُ حَتّى یَفْتَحَ اللّهُ لَهُ.»«فردا این پرچم را به دست کسى مىدهم که خدا و رسولش را دوست مىدارد، و خدا و رسولش هم او را دوست مىدارند، و حمله کننده اى است که گریزنده نیست و برنمىگردد تا خداوند به دست او فتح و پیروزى آوَرَد.»در سال هشتم هجرت، در بیستم ماه رمضان، رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) مکّه را فتح کرد و آخرین سنگر مستحکم بتپرستى را از میان برداشت
بعد از فتح مکّه غزوه «حنین» و سپس غزوه «طائف» پیش آمد و على(علیه السلام) همراه رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) بود، در غزوه حنین فقط نُه نفر از جمله امیرالمؤمنین با رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) باقى ماندند و دیگران گریختند.
در سال نهم هجرت، غزوه تبوک پیش آمد، و از 27 غزوه رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم)، فقط در این غزوه على(علیه السلام) همراه آن حضرت نبود، چون پیغمبر او را به جانشینى خود در مدینه گذاشت، و حدیث معروف «منزلت» در همین باره است که پیامبر اکرم به على(علیه السلام)فرمود:«أَما تَرْضى أَنْ تَکُونَ مِنّى بِمَنْزِلَةِ هارُونَ مِنْ مُوسىإِلاّ أَنَّهُ لانَبِىَّ بَعْدى.»«آیا خشنود نیستى که منزلت تو نسبت به من، همانند منزلت هارون نسبت به موسى باشد، جز آن که پس از من پیامبرى نیست.»و در همین سال بود که على(علیه السلام) دستور یافت تا آیات سوره برائت را از ابوبکر بگیرد و آنها را از طرف پیغمبر بر بتپرستان بخواند.
در سال دهم هجرت، در پنجم ذىالقعده، پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله وسلم)، على(علیه السلام) را به یمن فرستاد تا مردم را به اسلام دعوت کند، و بر اثر دعوت وى بسیارى از مردم به دین مبین اسلام درآمدند.
در همین سال بود که قضیّه «غدیر خم» پیش آمد که رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم)در آن روز ضمن معرّفى امیرالمؤمنین به عنوان جانشین خود، فرمود: «مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ»«هر که من رهبر اویم، این على رهبر اوست.» این حدیث را 110 نفر صحابى و 84 نفر از تابعین و 360 نفر از دانشمندان سُنّى از قرن دوم تا قرن سیزدهم هجرى روایت کرده اند.
در سال یازدهم هجرى، رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) از دنیا رفت، على(علیه السلام) مىگوید:«وَفاضَتْ بَیْنَ نَحْرى وَ صَدْرى نَفْسُکَ.»«جان گرامىات میان سینه و گردنم از تن مفارقت نمود.»در حالى که بنا به وصیّت نبىّ(صلى الله علیه وآله وسلم)، وصىِّ او على(علیه السلام) مشغول غسل و کفن و دفن حضرتش بود، «اصحاب سقیفه» در سقیفه بنى ساعده دست به نوعى کودتا زدند.
توطئه شومى که آثار و عوارض آن تاریخ را سیاه و سرنوشت مردم را تیره و تباه کرد و سنّت سیّئه اى پایه گذارى شد که از آن پس در هر عصر و نسل در ظلمت شب، بوزینگان اموى و عبّاسى یکى پس از دیگرى بر تخت جستند و رهبرى امّت اسلامى را به بازى گرفتند.
به عبارت دیگر آنچه در سقیفه اتفاق افتاد زیربناى خیانتى بزرگ و تاریخى به مسلمانان بود، زیرا به تعبیر فنّى کلمه، با تقدّم «مفضول» بر «افضل»، اصحاب سقیفه با تردستىتمام در این ماجرا پیروز شدند و امیرالمؤمنین(علیه السلام) را با آن همه سوابقِ درخشانِ جهاد و دانش و تقوا، خانه نشین نمودند.
و 25 سال تمام، نه تنها حقِّ مسلّمِ على(علیه السلام)زیرپاى زر و زور و تزویر نهاده شد، بلکه مهمتر آن که حقِّ تمامى آحاد و افراد و ملّتى که باید زمامدارى عادل و آگاه بر آنها حکومت کند پایمال گردید.
سرانجام همین نوع خلافت بود که زمینه سلطه و حاکمیّت بنىامیّه و سپس بنىعبّاس را فراهم ساخت، و همین سنّت سَیِّـئَه تقدّمِ مفضول بر افضل بود که بهانه اى به دست بهانه جویان داد تا «حقیقت» را فداى «مصلحت» نفسانى خویش کنند.
در دوران حکومت پنج ساله امیرالمؤمنین، عواملى دست به دست هم داد و مانع اصلاحات و عدالتى که على(علیه السلام) مىخواست شد.
در این مدّت، وقتِ امیرالمؤمنین بیشتر صرف خنثى کردن توطئه ها و مبارزه با ناکثین; یعنى پیمان شکنانى چون طلحه و زبیر و قاسطین; یعنى ستمگران و زورگویانى چون معاویه و پیروانش و مارقین; یعنى خارج شوندگان از اطاعت على(علیه السلام) چون خوارج نهروان، گردید.
امیرالمؤمنین(علیه السلام) در تمام دوران عمر 63 ساله خود، در حدّ اعلاى پاکى و تقوا، درستى، ایمان و اخلاص، روى حساب «لا تَأخُذُهُ فِى اللّهِ لَوْمَةَلائِم» زندگى کرد و جز خدا هدفى نداشت و هر کارى که مىکرد به خاطر خدا بود، و اگر به پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله وسلم)آن همه شیفته بود براى خدا بود.
او غرق ایمان و اخلاص به خداى متعال بود.
او تمام عمرش را با طهارت و تقوا سپرى کرد و طیّب و طاهر و آراسته به تقوا خدا را ملاقات نمود، در خانه خدا به دنیا آمد و در خانه خدا هم از دنیا رفت.
او به راستى دلباخته حقّ بود، همان وقتى که شمشیر بر فرق مبارکش رسید فرمود: «فُزْتُ وَ رَبِّ الْکَعْبَةِ»; «به خداى کعبه رستگار شدم.» شهادت آن حضرت در شب 21 رمضان سال چهلم هجرى اتفاق افتاد.

نکته هاى برجسته از سیره امام على(علیه السلام)

1 ـ در جریان شوراى شش نفرى که به دستور عمر براى انتخاب خلیفه بعد از او تشکیل شد، عبدالرّحمان بن عوف که خود را از خلافت معذور داشته بود ظاهراً در مقام بى طرفى قرار گرفت و نامزدى خلافت را در امام على و عثمان منحصر دانست و بر آن شد تا در میان آنان یکى را برگزیند.
از على خواست تا با او به کتاب خدا و سنّت رسول الله و روش ابوبکر و عمر بیعت کند.
امّا امام على(علیه السلام) فرمود: «من بر اساس کتاب خدا و سنّت رسول خدا و طریقه و روش خود در این کار مىکوشم.»امّا همین مسأله چون به عثمان پیشنهاد شد، در دم پذیرفت و به آسانى به خلافت رسید!
2 ـ امام على(علیه السلام) پس از قتل عثمان آن گاه که بنا به درخواست اکثریت قاطع مردم مسلمان، ناچار به پذیرش رهبرى بر آنان گردید، در شرایطى حکومت را به دست گرفت که دشوارى ها در تمام زمینه ها آشکار شده بود، ولى امام با همه مشکلات موجود، سیاست انقلابى خود را در سه زمینه: حقوقى، مالى وادارى، آشکار کرد.
الف ـ در عرصه حقوقى:اصلاحات او در زمینه حقوقى، لغو کردن میزان برترى در بخشش و عطا و یکسانى و برابر دانستن همه مسلمان ها در عطایا و حقوق بود و فرمود: «خوار نزد من گرامى است تا حقّ وى را باز ستانم، و نیرومند نزد من ناتوان است تا حقّ دیگرى را از او بگیرم.»
ب ـ در عرصه مالى:امام على(علیه السلام) همه آنچه را که عثمان از زمین ها بخشیده بود و آنچه از اموال که به طبقه اشراف هبه کرده بود، مصادره نموده و آنان را در پخش اموال به سیاست خود آگاه ساخت، و فرمود: «اى مردم! من یکى از شمایم، هر چه من داشته باشم شما نیز دارید و هر وظیفه که بر عهده شما باشد بر عهده من نیز هست.
من شما را به راه پیغمبر مىبرم و هر چه را که او فرمان داده است در دل شما رسوخ مىدهم.
جز این که هر قطعه زمینى که عثمان آن را به دیگران داده و هر مالى که از مال خدا عطا کرده باید به بیت المال باز گردانیده شود.
همانا که هیچ چیز حقّ را از میان نمىبرد، هر چند مالى بیابم که با آن زنى را به همسرى گرفته باشند و کنیزى خریده باشند و حتّى مالى را که در شهرها پراکنده باشند آنها را باز مىگردانم.
در عدل، گشایش است و کسى که حقّ بر او تنگ باشد، ستم بر او تنگتر است.»
ج ـ در عرصه ادارى:امام على(علیه السلام) سیاست ادارى خود را با دو کار عملى کرد:
1 ـ عزل والیان عثمان در شهرها.
2 ـ واگذاشتن زمامدارى به مردانى که اهل دین و پاکى بودند.
به همین جهت فرمان داد تا عثمان بن حنیف، والى بصره گردد و سهل بن حنیف، والى شام، و قیس بن عباده، والى مصر و ابو موسى اشعرى، والى کوفه، و درباره طلحه و زبیر که بر کوفه و بصره ولایت داشتند نیز چنین کرد و آنها را با ملایمت از کار بر کنار ساخت.
امام(علیه السلام) معاویه را عزل نمود و حاضر به حاکمیّت چنان عنصر ناپاکى بر مردم شام نبود.
موضع امام در آن شرایط و اوضاع، هجوم به معاویه و پاکسازى او از نظر سیاسى بود.
او خویشتن را مسئول مىدید که مسقیماً انشعاب و کوشش در تمرّد و سر پیچى غیر قانونى را از بین ببرد و این خلل را معاویه و خطّ بنى امیّه به وجود آورده بودند.
امام(علیه السلام)مىبایست این متمرّدان را پاکسازى کند; زیرا پاکسازى کالبد اسلام از آن پلیدى ها، وظیفه امام بود; هر چند امرى دشوار مىنمود.
به عبارت دیگر علّت عزل معاویه و اعلان جنگ بر ضدّ او، انگیزه مکتبى بود که انگیزه اى بزرگ به شمار مىرفت.
و بدین گونه امام على(علیه السلام)در دو میدان نبرد مىکرد: میدانى بر ضدّ تجزیه سیاسى و میدانى بر ضدّ انحراف داخلى در جامعه اسلامى، انحرافى که در نتیجه سیاست سابق از جبهه گیرى غیر اسلامى شکل گرفته بود.
و از اینجا ارزش کارهاى امام(علیه السلام) در پاکسازى آن اوضاع منحرف و باز ستاندن اموال از خائنان، بى هیچ نرمى و مدارا، آشکار مىگردد.
امام على(علیه السلام) مىفرمود: «همانا که معاویه خطّى از خطهاى اسلام و مکتب بزرگ آن را نشان نمىدهد بلکه جاهلیّت پدرش ابوسفیان را مجسّم مىسازد.
او مىخواهد موجودیّت اسلام را به چیزى دیگر تبدیل سازد و جامعه اسلامى را به مجمعى دیگر تغییر دهد، مىخواهد جامعه اى بسازد که به اسلام و قرآن ایمان نداشته باشند.
او مىخواهد «خلافت» به صورت حکومت قیصر و کسرى در آید.»با همه مشکلاتى براى که امام(علیه السلام) پیش آمد آن حضرت از مسیر خویش عقب نشینى نکرد، بلکه در خطّ خویش باقى ماند و کار ضربه زدن به تجزیه طلبان را تا پایان زندگانى شریف خود ادامه داد و تا آن دم که در مسجد کوفه به خون خویش در غلطید، براى از بین بردن تجزیه، با سپاهى آماده حرکت به سوى شام بود تا سپاهى را که از باقى سپاهیان اسلام جدا شده بود و به رهبرى معاویه اداره مىشد از بین ببرد.
بنابراین امام(علیه السلام) در چشم مسلمانان آگاه تنها کسى بود که مىتوانست پس از عمیق شدن انحراف و ریشه دوانیدن آن در پیکره اسلام، دست به کار شود و با هر عامل جور و تبعیض و انحصار طلبى بجنگد.
از میان سخنان سازنده امام(علیه السلام)، چهل حدیث را که هر کدام درسى از معارف پربار آن «انسان کامل» است برگزیدم، باشد که در پرتو اشعّه تابناک آن خورشید هدایت و ولایت، فضاى تاریک جهل و ضلالت را بشکافیم و به رشد و تعالى کاملِ انسانى خویش نائل آییم.

چهل حدیث از امام رضا علیه السلام

احادیثی از امام علی بن موسی الرضا علیه السلام درباره ایمان، خداشناسی، خودشناسی، کمک به مردم و...

 

1.  مؤمن ، مؤمن واقعی نیست ، مگر آن که سه خصلت در او باشد : سنتی از پروردگارش و سنتی از پیامبرش و سنتی از امامش . اما سنت پروردگارش ، پوشاندن راز خود است ، اما سنت پیغمبرش ، مدارا و نرم رفتاری با مردم است ، اما سنت امامش صبر کردن در زمان تنگدستی و پریشان حالی است
لا یکون المؤمن مؤمنا حتی تکون فیه ثلاث خصال ، سنة من ربه ، و سنة من نبیه ، و سنة من ولیه . فاما السنة من ربه فکتمان سره ، و اما السنة من نبیه فمداراة الناس ، و اما السنة من ولیه فالصبر فی البأساء و الضراء
                                                                                           اصول کافی ، ج 3 ، ص (339)

2.  پنهان کننده کار نیک ( پاداشش ) برابر هفتاد حسنه است و آشکار کننده کار بد سرافکنده است ، و پنهان کننده کار بد آمرزیده است
المستتر بالحسنة یعدل سبعین حسنة ، و المذیع بالسیئة مخذول ، و المستتر بالسیئة مغفور له
                                                                                           اصول کافی ، ج 4 ، ص (160)

3.  از اخلاق پیامبران ، نظافت و پاکیزگی است
من أخلاق الانبیاء التنظف
                                                                                                  تحف العقول ، ص (466)

4. دوست هرکس عقل او ، و دشمنش جهل اوست
صدیق کل امرء عقله و عدوه جهله
                                                                                                  تحف العقول ، ص (467)

5. عقل شخص مسلمان تمام نیست ، مگر این که ده خصلت را دارا باشد : از او امید خیر باشد ، از بدی او در امان باشند ، خیر اندک دیگری را بسیار شمارد ، خیر بسیار خود را اندک شمارد ، هرچه حاجت از او خواهند دلتنگ نشود ، در عمر خود از دانش طلبی خسته نشود ، فقر در راه خدایش از توانگری محبوبتر باشد ، خواری در راه خدایش از عزت با دشمنش محبوبتر باشد ، گمنامی را از پرنامی خواهانتر باشد . سپس فرمود : دهمی چیست و چیست دهمی ! به او گفته شد : چیست ؟ فرمود : احدی را ننگرد جز این که بگوید او از من بهتر و پرهیزگارتر است
لا یتم عقل امرء مسلم حتی تکون فیه عشر خصال ، الخیر منه مأمول ، و الشر منه مأمون ، یستکثر قلیل الخیر من غیره ، و یستقل کثیر الخیر من نفسه ، لا یسأم من طلب الحوائج الیه ، و لا یمل من طلب العلم طول دهره ، الفقر فی الله احب الیه من الغنی ، و الذل فی الله احب الیه من العز فی عدوه ، و الخمول أشهی الیه من الشهرة . ثم قال ( علیه السلام) : العاشرة و ما العاشرة ! قیل له : ما هی ؟ قال ( علیه السلام) : لا یری أحدا الا قال : هو خیر منی و أتقی
                                                                                                  تحف العقول ، ص (467)

6. ایمان یک درجه بالاتر از اسلام است ، و تقوا یک درجه بالاتر از ایمان است ، و به فرزند آدم چیزی بالاتر از یقین داده نشده است
إن الایمان افضل من الاسلام بدرجة ، و التقوی افضل من الایمان بدرجة ، و لم یعط بنو آدم افضل من الیقین
                                                                                                  تحف العقول ، ص (469)

7. ایمان انجام واجبات و دوری از محرمات است ، ایمان عقیده به دل و اقرار به زبان و کردار با اعضاء تن است
و الایمان أداء الفرائض و اجتناب المحارم . و الایمان هو معرفة بالقلب و إقرار باللسان و عمل بالارکان
                                                                                                  تحف العقول ، ص (444)

8. حضرت رضا ( علیه السلام ) همیشه به اصحاب خود می فرمود : بر شما باد به اسلحه پیامبران ، گفته شد : اسلحه پیامبران چیست ؟ فرمود : دعا
عن الرضا (علیه السلام ) أنه کان یقول لأصحابه : علیکم بسلاح الأنبیاء ، فقیل : و ما سلاح الأنبیاء ؟ قال : الدعاء
                                                                                           اصول کافی ، ج 4 ، ص (214)

9. پیوند خویشاوندی را برقرار کنید گرچه با جرعه آبی باشد ، و بهترین پیوند خویشاوندی ، خودداری از آزار خویشاوندان است
صل رحمک و لو بشربة من ماء ، و افضل ما توصل به الرحم کف الأذی عنها
                                                                                                  تحف العقول ، ص (469)

10. از نشانه های دین فهمی ، حلم و علم است ، و خاموشی دری از درهای حکمت است . خاموشی و سکوت ، دوستی آور و راهنمای هر کار خیری است
إن من علامات الفقه : الحلم و العلم ، و الصمت باب من ابواب الحکمة ، إن الصمت یکسب المحبة ، إنه دلیل علی کل خیر
                                                                                                  تحف العقول ، ص (469)

11. زمانی بر مردم خواهد آمد که در آن عافیت ده جزء است ، که نه جزء آن در کناره گیری از مردم ، و یک جزء آن در خاموشی است
یأتی علی الناس زمان تکون العافیة فیه عشرة اجزاء : تسعة منها فی اعتزال الناس و واحد فی الصمت
                                                                                                  تحف العقول ، ص (470)

12. از امام رضا ( علیه السلام ) از حقیقت توکل سؤال شد . فرمود : این که جز خدا از کسی نترسی
سئل الرضا ( علیه السلام ) عن حد التوکل ، فقال ( ع ) : أن لا تخاف احدا الا الله
                                                                                                  تحف العقول ، ص (469)

13. بخیل را آسایشی نیست ، و حسود را خوشی و لذتی نیست ، و زمامدار را وفایی نیست ، و دروغگو را مروت و مردانگی نیست
لیس لبخیل راحة ، و لا لحسود لذة ، و لا لملوک وفاء ، و لا لکذوب مروة
                                                                                                  تحف العقول ، ص (473)

14. به خداوند خوشبین باش ، زیرا هرکه به خدا خوشبین باشد ، خدا با گمان خوش او همراه است ، و هرکه به رزق و روزی اندک خشنود باشد ، خداوند به کردار اندک او خشنود باشد ، و هرکه به اندک از روزی حلال خشنود باشد ، بارش سبک و خانواده اش در نعمت باشد و خداوند او را به درد دنیا و دوایش بینا سازد و او را از دنیا به سلامت به دار السلام بهشت رساند
أحسن الظن بالله ، فإن من حسن ظنه بالله کان عند ظنه ، و من رضی بالقلیل من الرزق قبل منه الیسیر من العمل ، و من رضی بالیسیر من الحلال خفت مؤونته و نعم أهله و بصره الله داء الدنیا و دواءها و اخرجه منها سالما الی دار السلام
                                                                                                  تحف العقول ، ص (472)

15. ایمان چهار رکن است : توکل بر خدا ، رضا به قضای خدا ، تسلیم به امر خدا ، واگذاشتن کار به خدا
الایمان أربعة أرکان : التوکل علی الله ، و الرضا بقضاء الله ، و التسلیم لأمر الله ، و التفویض الی الله
                                                                                                 تحف العقول ، ص (469)

16. از امام رضا درباره بهترین بندگان سؤال شد . فرمود : آنان هرگاه نیکی کنند خوشحال شوند ، و هرگاه بدی کنند آمرزش خواهند ، و هرگاه عطا شوند شکر گزارند ، و هرگاه بلا بینند صبر کنند ، و هرگاه خشم کنند . درگذرند
سئل ( علیه السلام) عن خیار العباد ، فقال : الذین اذا أحسنوا استبشروا ، و اذا اساءوا استغفروا ، و اذا أعطوا شکروا ، و اذا ابتلوا صبروا ، و اذا غضبوا عفوا
                                                                                                  تحف العقول ، ص (469)

17. از حضرت امام رضا ( علیه السلام ) درباره خوشی دنیا سؤال شد . فرمود : وسعت منزل و زیادی دوستان
سئل الامام الرضا ( علیه السلام ) عن عیش الدنیا ، فقال : سعة المنزل و کثرة المحبین
                                                                                            بحار الانوار ، ج 76، ص (152)

18. هر کس اندوه و مشکلی را از مؤمنی برطرف نماید ، خداوند در روز قیامت اندوه را از قلبش برطرف سازد
من فرج عن مؤمن فرج الله عن قلبه یوم القیامة
                                                                                           اصول کافی ، ج 3 ، ص (268)

19. بعد از انجام واجبات ، کاری بهتر از ایجاد خوشحالی برای مؤمن ، نزد خداوند بزرگ نیست
لیس شیء من الاعمال عند الله عزوجل بعد الفرائض افضل من إدخال السرور علی المؤمن
                                                                                            بحار الانوار ، ج 78، ص (347)

 20. به دیدن یکدیگر روید تا یکدیگر را دوست داشته باشید و دست یکدیگر را بفشارید و به هم خشم نگیرید
تزاوروا تحابوا و تصافحوا و لا تحاشموا
                                                                                            بحار الانوار ، ج 78، ص (347)

چهل حدیث از امام رضا علیه السلام

احادیثی از امام علی بن موسی الرضا علیه السلام درباره ایمان، خداشناسی، خودشناسی، کمک به مردم و...

 

21. بر شما باد راز پوشی در کارهاتان در امور دین و دنیا . روایت شده که " افشاگری کفر است " و روایت شده " کسی که افشای اسرار می کند با قاتل شریک است " و روایت شده که " هرچه از دشمن پنهان می داری ، دوست تو هم بر آن آگاهی نیابد "
علیکم فی أمورکم بالکتمان فی أمور الدین و الدنیا ، فإنه روی " أن الإذاعة کفر " و روی " المذیع و القاتل شریکان " و روی " ما تکتمه من عدوک فلا یقف علیه ولیک "
                                                                                            بحار الانوار ، ج 78، ص (347)

22. هر کس به رزق و روزی کم از خدا راضی باشد ، خداوند از عمل کم او راضی باشد.
من رضی عن الله تعالی بالقلیل من الرزق رضی الله منه بالقلیل من العمل
                                                                                            بحار الانوار ، ج 78، ص (356)

23. پنج چیز است که در هر کس نباشد امید چیزی از دنیا و آخرت به او نداشته باش : کسی که در نهادش اعتماد نبینی ، و کسی که در سرشتش کرم نیابی ، و کسی که در خلق و خوی اش استواری نبینی ، و کسی که در نفسش نجابت نیابی ، و کسی که از خدایش ترسناک نباشد.
خمس من لم تکن فیه فلا ترجوه لشیء من الدنیا و الَخرة : من لم تعرف الوثاقة فی أرومته ، و الکرم فی طباعه ، و الرصانة فی خلقه ، و النبل فی نفسه ، و المخافة لربه
                                                                                                  تحف العقول ، ص (470)

24. به راستی کسی که در پی افزایش رزق و روزی است تا با آن خانواده خود را اداره کند ، پاداشش از مجاهد در راه خدا بیشتر است
ان الذی یطلب من فضل یکف به عیاله أعظم أجرا من المجاهد فی سبیل الله
                                                                                           بحار الانوار ، ج 78، ص (339)

25. مبادا اعمال نیک و تلاش در عبادت را به اتکای دوستی آل محمد ( علیهم السلام ) رها کنید ، و مبادا دوستی آل محمد (علیهم السلام ) و تسلیم برای آنان را به اتکای عبادت از دست بدهید ، زیرا هیچ کدام از این دو به تنهایی پذیرفته نمی شود
لا تدعوا العمل الصالح و الاجتهاد فی العبادة اتکالا علی حب آل محمد ( علیهم السلام ) ، لا تدعوا حب آل محمد (علیهم السلام) و التسلیم لأمرهم اتکالا علی العبادة ، فإنه لا یقبل أحدهما دون الَاخر
                                                                                           بحار الانوار ، ج 78، ص (347)

26. عبادت پر روزه داشتن و نماز خواندن نیست ، و همانا عبادت پر اندیشه کردن در امر خداست
لیس العبادة کثرة الصیام و الصلاة ، و انما العبادة کثرة التفکر فی أمر الله
                                                                                                  تحف العقول ، ص (466)

27. به آن حضرت گفته شد : چگونه صبح کردی ؟ فرمود : با عمر کاسته ، و کردار ثبت شده ، و مرگ بر گردن ما و دوزخ دنبال ما است ، و ندانیم با ما چه شود
قیل له : و کیف اصبحت ؟ قال ( ع ) : اصبحت بأجل منقوص ، و عمل محفوظ ، و الموت فی رقابنا ، و النار من ورائنا ، و لا ندری ما یفعل بنا
                                                                                                  تحف العقول ، ص (470)

28. هیچ بنده به حقیقت کمال ایمان نرسد تا سه خصلتش باشد : بینایی در دین ، و اندازه داری در معیشت ، و صبر بر بلاها
لا یستکمل عبد حقیقة الایمان حتی تکون فیه خصال ثلاث : التفقه فی الدین ، و حسن التقدیر فی المعیشة ، و الصبر علی الرزایا
                                                                                                  تحف العقول ، ص (471)

29. ریان از امام رضا علیه السلام پرسید : نظرتان راجع به قرآن چیست ؟ امام فرمود : قرآن سخن خداست ، فقط از قرآن هدایت بجویید و سراغ چیز دیگر نروید که گمراه می شوید
قال الریان للرضا ( ع ) : ما تقول فی القرآن ؟ فقال : کلام الله لا تتجاوزوه ، و لا تطلبوا الهدی فی غیره فتضلوا
                                                                                            بحار الانوار ، ج 92، ص (117)

30. عبدالسلام هروی می گوید : از امام رضا ( ع ) شنیدم می فرمود : خدا رحمت کند کسی را که آرمان ما را زنده کند . گفتم : چگونه این کار را بکند ؟ فرمود : آموزشهای ما را یاد بگیرد و به مردم بیاموزد
قال عبدالسلام بن صالح الهروی : سمعت الرضا ( ع ) یقول : رحم الله عبدا احیی امرنا . قلت : و کیف یحیی امرکم ؟ قال : یتعلم علومنا و یعلمها الناس
                                                                                      وسائل الشیعة ، ج 18، ص (102)

31. هرکس از خود حساب بکشد سود می برد و هرکس از خود غافل شود زیان می بیند ، و هرکس ( از آینده اش ) بیم داشته باشد به ایمنی دست می یابد ، و هرکس از حوادث دنیا عبرت بگیرد بینش پیدا می کند ، و هرکس بینش پیدا کند مسائل را می فهمد و هرکس مسائل را بفهمد عالم است
من حاسب نفسه ربح ، و من غفل عنها خسر ، و من خاف أمن ، و من اعتبر أبصر ، و من أبصر فهم ، و من فهم علم
                                                                                            بحار الانوار ، ج 78، ص (352)

32. عجب درجاتی دارد : یکی این که کردار بد بنده در نظرش خوش جلوه کند و آن را خوب بداند و پندارد کار خوبی کرده . یکی این که بنده ای به خدا ایمان آورد و منت بر خدا نهد با این که خدا را به او منت است در این باره
العجب درجات : منها ان یزین للعبد سوء عمله فیراه حسنا فیعجبه و یحسب انه یحسن صنعا ، و منها أن یؤمن العبد بربه فیمن علی الله و لله المنة علیه فیه
                                                                                                  تحف العقول ، ص (468)

33. خداوند سه چیز را به سه چیز دیگر مربوط کرده است و به طور جداگانه نمی پذیرد . نماز را با زکات ذکر کرده است ، هرکس نماز بخواند و زکات ندهد نمازش پذیرفته نیست . نیز شکر خود و شکر از والدین را با هم ذکر کرده است . از این رو هرکس از والدین خود قدردانی نکند از خدا قدردانی نکرده است . نیز در قرآن سفارش به تقوا و سفارش به ارحام در کنار هم آمده است . بنابراین اگر کسی به خویشاوندانش رسیدگی و احسان ننماید ، با تقوا محسوب نمی شود
إن الله عزوجل أمر بثلاثة مقرون بها ثلاثة اخری : امر بالصلاة و الزکاة ، فمن صلی و لم یزک لم یقبل منه صلاته ، و امر بالشکر له و للوالدین ، فمن لم یشکر والدیه لم یشکر الله ، و امر باتقاء الله و صلة الرحم ، فمن لم یصل رحمه لم یتق الله عزوجل
                                                                                    عیون اخبار الرضا ، ج 1 ، ص (258)

34. از حرص و حسادت بپرهیز که این دو ، امتهای گذشته را نابود کرد ، و بخیل نباش که هیچ مؤمن و آزاده ای به آفت بخل مبتلا نمی شود . بخل مغایر با ایمان است
ایاکم و الحرص و الحسد ، فإنها أهلکا الامم السالفة ، و ایاکم و البخل فإنها عاهة لا تکون فی حر و لا مؤمن ، إنها خلاف الإیمان
                                                                                          بحار الانوار ، ج 78، ص (346)

35. صدقه بده هرچند کم باشد ، زیرا هر کار کوچکی که صادقانه برای خدا انجام شود بزرگ است
تصدق بالشیء و إن قل ، فان کل شیء یراد به الله ، و إن قل بعد ان تصدق النیة فیه عظیم
                                                                                        وسائل الشیعة ، ج 1 ، ص (87)

36. توبه کار به منزله کسی است که گناهی نکرده است
التائب من الذنب کمن لا ذنب له
                                                                                              بحار الانوار ، ج 6 ، ص (21)

37. بهترین تعقل خودشناسی است
افضل العقل معرفة الانسان نفسه
                                                                                            بحار الانوار ، ج 78، ص (352)

38. به خدا خوش گمان باشید ، زیرا خدای عزوجل می فرماید : من نزد گمان بنده مؤمن خویشم ، اگر گمان او خوب است ، رفتار من خوب و اگر بد است ، رفتار من هم بد باشد
أحسن الظن بالله ، فإن الله عزوجل یقول : أنا عند ظن عبدی المؤمن بی ، إن خیرا فخیرا و إن شرا فشرا
                                                                                           اصول کافی ، ج 3 ، ص (116)

39. گاهی ، مردی که سه سال از عمرش باقی مانده صله رحم می کند و خدا عمرش را 30 سال قرار می دهد و خدا هرچه خواهد می کند
یکون الرجل یصل رحمه ، فیکون قد بقی من عمره ثلاث سنین فیصیرها الله ثلاثین سنة و یفعل الله ما یشاء
                                                                                           اصول کافی ، ج 3 ، ص (221)

40. حریصانه به دنبال قضای حاجت حاجتمندان باشید ، هیچ عملی بعد از واجبات بالاتر از شاد کردن مسلمان نیست
احرصوا علی قضاء حوائج المؤمنین و إدخال السرور علیهم و دفع المکروه عنهم ، فإنه لیس شیء من الاعمال عندالله عزوجل بعد الفرائض افضل من إدخال السرور علی المؤمن
                                                                                            بحار الانوار ، ج 78، ص (347)

خبری داد منادی بشتابید عزاست
داغ و تازه است خبر، داغ غریب الغرباست

بیشتر شرح بده، باز بگو متن خبر
گفت شرح خبرم کشته ی از زهر جفاست

کشته ی زهر جفا گفتی و قلبم خون شد
ای منادی نکند قتل شه طوس، رضاست؟

باورم نیست که بی دوست بمانم هرگز
گر بمیرم ز غم دوست سزاوار و بجاست

خاک غم بر سرمان، رخت عزا بر تنمان
خانه ی دل ز غمش خانه ی اندوه و بُکاست

روشنی بخش دل و دیده ی ما رفت زدست
به خدا دار جهان بی رخ او دار فناست

حیدری مذهبم و شیعه ی اثنی عشری
و رضا ورد من و ذکر مناجات و دعاست

خواست خاموش کند اختر او را دشمن
غافل از آن که رضا(ع) جلوه ای از نور خداست

حقانیت شیعه

ولایت علی ابن ابیطالب حصنی فمن دخل حصنی امن من عذابی

این حدیث،ولایت علی بن ابیطالب حصنی... قدسی است و از امام رضا(ع) نقل شده است و شیخ صدوق آن را در کتاب عیون اخبارالرضا، (ج 2، باب 38) آورده است: علی بن بلال از حضرت رضا(ع) روایت کرده آن جناب به سند خود از آباء گرامیش از رسول خدا(ص) از جبرئیل از میکائیل از اسرافیل از لوح از قلم نقل فرموده که خدای تعالی میفرماید: «ولایة علی بن ابی طالب حصنی فمن دخل حصنی امن من عذابی» . نیز در بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 39، چاپ جدید،ص 246، باب 87) نیز نقل شده است.
اما حدیث سلسله الذهب مشهور «کلمه لا اله الا الله حصنی...» است که در نیشابور حضرت رضا(ع) بیان فرمودند. البته در آخر این روایت فرمودند: «بشرطها و شروطها و انا من شروطها» یعنی شرط این که در حصار حفظ توحید و لا اله الا الله قرار بگیرد ولایت من است و از آنجا که ولایت امام رضا(ع) همان ولایت امیرالمؤمنین است در نتیجه مضمون دو روایت یکی می باشد.(این سوال رو بنده مدتی پیش از آقای عسکری سوال نمودم وایشان نیززحمت کشیدند پاسخ مرا اینگونه داده اند که می بینید) باتشکر از ایشون وتمامی کسانی که در پشتیبانی ومراقبت از سایت وارائه مطلب از جونشون و وقتشون سرمایه گذاشتن خدا بهشون خیر کثیر عنایت کنه .......

حقانیت شیعه

غدیر، سند انکار ناپذیر ولایت مردی است که با قبول امامتش دینتان کامل می شود و درهای نعمتهای خدا بر رویتان گشوده می شود، ولایت علی شرط مسلمانی است