شاید خواب از بزرگترین دشمنان انسان باشد . تاریخ نشان داده است که موفق ترین انسانها کم خواب ترین آنها بوده اند. کسی که به زیانهای پرخوابی ایمان بیاورد راهی برای پرهیز از آن خواهد یافت.
6 سفارش ارزنده برای پرهیز از پرخوابى :
1 * قالَ رَسولُ اللهِ (صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) : اِیّاکُمْ وَ کَثرَهَ النَّومِ ؛فَاِنَّ کَثرَهَ النَّومِ یَدَعُ صاحِبَهُ فَقیراً یَومَ الْقِیامَهِ.
از پـرخـوابـى بپرهیزید ، زیرا پرخوابى صاحب خود را در روز قیامت تهیدست مى گذارد.
2 * امـام صـادق (علیه السلام) ـ در سفارش خود به عبد اللّه بن جندب ـ : اى پسر جندب ، شب کم بخواب و روز کـم سـخـن بـگـو ؛ زیـرا در بدن آدمى عضوى کم سپاس تر از چشم و زبان نیست . مادر سلیمان به سـلـیـمـان گـفـت : فـرزنـدم ، از خـواب بپرهیز ، زیرا خواب (زیاد) تو را در آن روزى که مردم به اعمال خود نیازمندند ، تهیدست مى گرداند. و فرمودند : پرخوابى ، باعث از دست رفتن دین و دنیاست .
3 * امام کاظم (علیه السلام) : خداوند عزوجل ، از بنده پرخواب بیکار نفرت دارد.
4 * امام على (علیه السلام) : بـد طـلبکارى است خواب ، عمرکوتاه را به باد فنا مى دهد و اجر و پاداش فراوانى را از کف انسان مى برد. هرکه خواب شبش زیاد باشد ، کارى را از دست دهد که در روزش نتواند جبران کند .
5 * امام عسکرى (علیه السلام) : هر که زیاد بخوابد ، خواب هاى پریشان بیند .
1 تا 5 - میزان الحکمه- ج 13- ص 6551
6 * قال رسولُ اللهِ(صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه) : ثلاثةٌ یُحِبُّهَا اللهُ : قِلَّةُ الْکَلامِ ، قِلَّةُ الْمَنامِ وَ قِلَّةُ الطَّعامِ .
خداوند سه چیز را دوست می دارد : کم سخن گفتن و کم خوابیدن و کم خوردن . تنبیه الخواطر / 2 /132
عطار رحمه الله علیه نیز چنین میگوید :
لشکر خواب آورد بر دل و جانت شکست
شب همه شب همدم دیده ی بیدار باشد
پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله می‌فرمایند:
هر کس وارد بازار شود و چیزی بخرد و آن را برای خانواده‌اش ببرد، مانند کسی است که صدقه‌ای را برای گروهی نیازمند می‌برد و باید پیش از پسران، از دختران آغاز کند؛ چرا که هر کس دخترکی (از فرزندان خود) را شاد کند، گویا برده‌ای از فرزندان اسماعیل را آزاد کرده است و هر کس چشم پسری را روشن کند، گویا از ترس خداوند گریسته است و هر کس از ترس خداوند بگرید، خداوند او را وارد بهشت‌های پرنعمت می‌سازد.
رسول اللّه صلى لله علیه و آله :
مَن دَخَلَ السّوقَ فَاشتَرى تُحفَةً ، فحَمَلَھا إلى عِیالِهِ،
کانَ کَحامِلِ صَدَقَةٍ إلى قَومٍ مَحاویجَ، و لیَبدَأ بِالإِناثِ قَبلَ الذُّکورِ
فَإنَّهُ مَن فَرَّحَ اُنثى فَکَأنَّما عَتَقَ رَقَبَةً مِن وُلدِ اسماعیلَ،
و مَن أقَرَّ بِعَینِ ابنٍ فَکَأنَّما بَکى مِن خَشیَةِ اللّه ،
وَ مَن بَکى مِن خَشیَةِ اللّه أدخَلَهُ اللّه جَنّاتِ النَّعیمِ
ثواب الأعمال: ص 239 ح 1 - الأمالی للصدوق: ص 672 ح 904 کلاھما عن ابن عبّاس
توانایی به معنی داشتن قدرت انجام کاری معین است. والبته واضح است که منظور از کار معنی فیزیکی آن نیست و مقصود ما صرفا فعالیت بدنی و فیزیکی نیست. بلکه منظور از کار ، عملی است که بتواند در درون یا بیرون انسان از لحاظ روحی یا جسمی منشا تغییرات باشد.
بعنوان مثال :
1- اگر کسی بتواند جسمی را از وضعیت موجود به وضعیت جدید متحول نماید میگوییم این شخص کاری انجام داده است.
2- یا اگر کسی بتواند با بکارگیری روشهایی ، تغییراتی را در درون بدن خود انجام دهد بازهم میگوییم این شخص کاری انجام داده است . مثلا وقتی کسی بتواند با انجام حرکات ورزشی یا غیر ورزشی بیماری یا ناهنجاریهای درون بدن خود را اصلاح نماید میگوییم فلانی کار با ارزشی انجام داده است.
3- همچنین اگر کسی بتواند با روشهایی حالات روانی یک شخص دیگر را تغییر بدهد بازهم میگوییم این شخص کاری انجام داده است. اگرچه در این حالت هیچ جسمی از محلی به محل دیگر برده نشده است.
4- حالت دیگری هم برای انجام کار وجود دارد و آن این است که شخصی بتواند با اقداماتی در حالات روحی خویش تغییراتی را بوجود بیاورد . مثلا وقتی کسی بتواند با استقامت با بیماری افسردگی خویش مقابله کند و ناهنجاری روانی خویش را درمان نماید میگوییم فلانی کار بزرگی را انجام داده است . یا اگر کسی بتواند با تزکیه ی نفس ارزشهای انسانی والایی را کسب نماید میگوییم فلانی کار فوق العاده با ارزشی را انجام داده است .
بنابراین مفهوم کار صرفا به جابجایی اجسام منحصر نمیشود و حیطه ی وسیعتری را در بر میگیرد که شامل دنیای محسوسات و نامحسوسات است و در برگیرنده ی مفاهیم مادی و غیر مادی است.
طبیعتا توانایی افراد در انجام کارهای مختلف متفاوت است . مثلا یکی در کارهای جسمانی و دیگری در کارهای روحانی و برخی افراد در هر دو دارای توانایی هایی هستند و استعداد افراد در حیطه های مختلف نسبت به همدیگر متغیر است .
به عبارت دیگر ناتوانی و توانایی هردو در وجود ما به درصدهای مختلف وجود دارند. و البته ما نسبت به بسیاری از امور ناتوان و در مقابل برخی از زمینه ها توانا هستیم . مثلا میگویند فلانی شاعر توانایی است . اما همین فرد در زمینه ی معماری ناتوان است . اگر چه همین شخص ممکن بود معمار توانایی هم میشد اما شاید دیگر شاعر توانایی نمیتوانست باشد. یا اگر هردو توانایی را میتوانست همزمان داشته باشد ، سومی و چهارمی و پنجمی و . . . هزارمین را نمیتوانست در یکجا جمع نماید.
تنها وجودی که توانای مطلق است ذات مقدس باریتعالی است . هرکس بتواند ارتباط خود را با خالق یکتای هستی برقرار نماید در حقیقت به منبع توانایی مطلق متصل گردیده است و به فراخور تواضع خویش میتواند از این منبع بی نهایت توانایی ، استفاده نماید. و برقراری ارتباط با خدا از دریچه ی دعا انجام میشود . پس کسی که نتواند این ارتباط را برقرار نماید دچار عجز واقعی شده است و از منبع فیاض توانای مطلق بهره ی لازم را نبرده است
حدیث نبوی با بیان زیبا این مطلب را ابلاغ می نماید :
قال رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه وآله :
إنَّ أعْجَزَ النّاسِ مَنْ عَجَزَعَنِ الدُّعاءِ
وَ إنَّ أبْخَلَ النّاسِ مَنْ بَخِلَ بِالسَّلامِ.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمود: عاجز و ناتوان ترین افراد کسی است که از دعا و مناجات با خداوند ناتوان و محروم باشد، و بخیل ترین اشخاص کسی است که از سلام کردن خودداری نماید.
«بحارالأنوار، ج 90، ص 291، ح 11»
وحدت
رسول خدا (صلّی الله علیه وآله):
الجَماعَةُ رَحْمَةٌ والفُرْقَةُ عَذابٌ.
وحدت مای? رحمت و تفرقه موجب عذاب است.
صورت مسئله : حدیث زیر را که از پیامبر گرامی اسلام نقل شده است در نظر بگیرید :
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله :
مَنْ أنْظَرَ مُعْسِراً، کانَ لَهُ بِکُلِّ یَوْم صَدَقَةٌ
«بحارالأنوار، ج 100، ص 151، ح 17»
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:
هر کس بدهکار ناتوانی را مهلت دهد برای هر روزش ثواب صدقه در راه خدا می باشد
حال با توجه به حدیث فوق ، نسبت جرایم دیرکرد وامهای بانکی را با این حدیث پیدا نمایید .
کلید بهشت کجاست ؟
الصَّلاة مِفتَاحُ الجَّنَّه
نماز کلید بهشت است.
نهج الفصاحه، حدیث 1588
نماز چقدر مهم است؟
قال رَسُولُ اللّهِ (صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ) :
لا تُضَیِّعُوا صَلاتَکُمْ، فَإنَّ مَنْ ضَیَّعَ صَلاتَهُ،
حُشِرَ مَعَ قارُونَ وَ هامانَ،
وَ کانَ حَقّاً عَلىِ اللّهِ أنْ یُدْخِلَهُ النّارَ مَعَ الْمُنافِقینَ.
نماز را سبک و ناچیز مشمارید، هر کس نسبت به نمازش بى اعتنا باشد و آنرا سبک و ضایع گرداند همنشین قارون و هامان خواهد گشت و حقّ خداوند است که او را همراه منافقین در آتش داخل نماید.
وسائل الشّیعه: ج 4، ص 30، ح 4431
برترین هجرت
رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله):
أفْضَلُ الهْجرَةِ أنْ تَهْجُرَ ما کَرِهَ اللهُ.
برترین هجرت، هجرت از چیزی است که خدا آن را خوش ندارد.
همچون پاره‌های آهن
حدود 350 سال قبل ، علامه مجلسی در کتاب بحار الانوار حدیثی را از پدر بزرگوار امام رضا یعنی امام کاظم علیه السلام نقل کرده است که قابل توجه است.
امام کاظم (علیه السلام):
رَجُلٌ مِنْ أهْلِ قُمَ یَدْعوُ النّاسَ إلَی الحَقِّ، یَجْتَمِعُ مَعَهُ قَوْمٌ کَزُبَرِ الحَدیدِ.
مردی از قم، مردم را به حق فرا می‌خواند و گروهی چون پاره‌های آهن
[استوار]، پیرامون او گرد می‌آیند.
محبوب دل ما امام کاظم (علیه السلام) میفرماید :
ثَلاثَةٌ یَجلِینَ البَصَرَ:
النَّظَرُ إلَی الخُضرَةِ،
والنَّظَرُ إلَی الماءِ الجارِی،
والنَّظَرُ إلَی الوَجهِ الحَسَنِ.
سه چیز سبب روشنی چشم می‌گردد:
نگاه کردن به سبزه‌زار،
نگاه کردن به آب روان
نگاه کردن به روی زیبا.
رسول خدا فرمود: در شب اسراء قومى را دیدم که لب هایشان با قیچى هاى آتشین قیچى مى شود و به دور ریخته مى شود. گفتم : اى جبرییل ! اینان چه کسانى اند؟ گفت : خطباى امت تواند که مردم را به نیکى امر مى کنند و خودشان را فراموش مى کنند.
سخن عالمان بی عمل برای خودشان جز عذاب دردناک نتیجه ای نخواهد داشت. اما برای شنونده میتواند مفید و سازنده باشد چرا که امام علی فرمود : انظر الی ما قال و لا تنظر الی من قال یعنی «به آنچه گفته شده است بنگر، نه به کسی که آن را گفته است».
اگر چه سخن عالم بی عمل ، برای خود گوینده ، درد بی درمان بوده و زمینه ساز عذابی دردناک برای ایشان است و مطابق با فرمایش رسول خدا ، ایشان گرفتار عذاب الهی خواهند شد اما همین سخن ، میتواند برای شنونده درمان درد و منشاء اثرات نیک باشد
پس دو نتیجه حاصل این گفتار است :
نتیجه 1- آقایان واعظین و خطبا دقت کنند که منبر و خطابه ی آنها یکی از دونتیجه را برایشان خواهد داشت . اگر عامل به گفته خویش باشند پاداش عملشان مضاعف خواهد شد چون هم عمل کرده اند و هم دیگران را به آن تشویق و ترغیب نموده اند . پس هم پاداش عمل و هم پاداش تبلیغ دریافت میکنند . اما اگر عامل به گفته های خویش نباشند باید بدانند که با هر عبارتی که میگویند آتش و عذاب جهنم را برای خود مهیا میکنند. حالت خنثی و حد وسطی هم برایشان وجود ندارد ، هیچ منبر و خطابه ای بی خاصیت نیست .
این طور نیست که خیال شود چون حرفهای خوبی میزنیم پس حتما ثواب دارد و اگر ثواب هم نداشته باشد لا اقل عذاب ندارد بلکه از حدیث فوق چنین برمی آید که واعظان و خطیبان دینی که حرف خدا و پیامبر و امام را برای مردم نشر و بیان میکنند ممکن است در اثر همین خطابه و سخنان صحیح و ثواب خود به عذاب الهی گرفتار شوند. و ابزار سنجش آن هم عمل است ، عمل !
نتیجه 2- پای منبری ها و مخاطبان سخنان عالمان دقت فرمایند که عدم عمل عالم به سخنان خود دلیل بر بی ارزشی سخن نیست و این امر مجوزی برای اعراض از سخنان عالم یا واعظ نمی باشد و عنایت فرمایند که زهر عمل واعظ متوجه خودش و شهد سخنش نصیب شما میشود.
یادم می آید از یکی از وعاظ نقل شده بود که گفته بود : ای بسا من از بالای منبر به جهنم و شما از پای منبر به بهشت بروید.
عقل و غضب از منظرامام صادق (ع) نویسنده: جوادزاده - 1391/6/7
حبیب قلوب الصادقین ، امام صادق (علیه السلام) میفرماید:
مَنْ لَمْ یَمْلِکْ غَضَبَهُ لَمْ یَملِکْ عَقْلَهُ.
هر آنکه بر غضب خود چیره نشود، بر عقل خود اختیاری ندارد.
He who does not have his anger under his control does not have his wisdom under his control, either.
کافی، ج 2، ص
