و کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ بَعْدَ الْفَرَاغِ مِنْ صَلَاةِ اللَّیْلِ لِنَفْسِهِ فِی الِاعْتِرَافِ بِالذَّنْب :ِ
اللَّهُمَّ یَا ذَا الْمُلْکِ الْمُتَأَبِّدِ بِالْخُلُودِ وَ السُّلْطَانِ الْمُمْتَنِعِ بِغَیْرِ جُنُودٍ وَ لَا أَعْوَانٍ. وَ الْعِزِّ الْبَاقِی عَلَى مَرِّ الدُّهُورِ وَ خَوَالِی الْأَعْوَامِ وَ مَوَاضِی الْأَزمَانِ وَ الْأَیَّامِ عَزَّ سُلْطَانُکَ عِزّاً لَا حَدَّ لَهُ بِأَوَّلِیَّةٍ، وَ لَا مُنْتَهَى لَهُ بِآخِرِیَّةٍ وَ اسْتَعْلَى مُلْکُکَ عَلُوّاً سَقَطَتِ الْأَشْیَاءُ دُونَ بُلُوغِ أَمَدِهِ وَ لَا یَبْلُغُ أَدْنَى مَا اسْتَأْثَرْتَ بِهِ مِنْ ذَلِکَ أَقْصَى نَعْتِ النَّاعِتِینَ. ضَلَّتْ فِیکَ الصِّفَاتُ، وَ تَفَسَّخَتْ دُونَکَ النُّعُوتُ، وَ حَارَتْ فِی کِبْرِیَائِکَ لَطَائِفُ الْأَوْهَامِ کَذَلِکَ أَنْتَ اللَّهُ الْأَوَّلُ فِی أَوَّلِیَّتِکَ، وَ عَلَى ذَلِکَ أَنْتَ دَائِمٌ لَا تَزُولُ وَ أَنَا الْعَبْدُ الضَّعِیفُ عَمَلًا، الْجَسِیمُ أَمَلًا، خَرَجَتْ مِنْ یَدِی أَسْبَابُ الْوُصُلَاتِ إِلَّا مَا وَصَلَهُ رَحْمَتُکَ، وَ تَقَطَّعَتْ عَنِّی عِصَمُ الْآمَالِ إِلَّا مَا أَنَا مُعْتَصِمٌ بِهِ مِنْ عَفْوِکَ قَلَّ عِنْدِی مَا أَعْتَدُّ بِهِ مِنْ طَاعَتِکَ، و کَثُرَ عَلَیَّ مَا أَبُوءُ بِهِ مِنْ مَعْصِیَتِکَ وَ لَنْ یَضِیقَ عَلَیْکَ عَفْوٌ عَنْ عَبْدِکَ وَ إِنْ أَسَاءَ، فَاعْفُ عَنِّی. اللَّهُمَّ وَ قَدْ أَشْرَفَ عَلَى خَفَایَا الْأَعْمَالِ عِلْمُکَ، وَ انْکَشَفَ کُلُّ مَسْتُورٍ دُونَ خُبْرِکَ، وَ لَا تَنْطَوِی عَنْکَ دَقَائِقُ الْأُمُورِ، وَ لَا تَعْزُبُ عَنْکَ غَیِّبَاتُ السَّرَائِرِ وَ قَدِ اسْتَحْوَذَ عَلَیَّ عَدُوُّکَ الَّذِی اسْتَنْظَرَکَ لِغَوَایَتِی فَأَنْظَرْتَهُ، وَ اسْتَمْهَلَکَ إِلَى یَوْمِ الدِّینِ لِإِضْلَالِی فَأَمْهَلْتَهُ. فَأَوْقَعَنِی وَ قَدْ هَرَبْتُ إِلَیْکَ مِنْ صَغَائِرِ ذُنُوبٍ مُوبِقَةٍ، وَ کَبَائِرِ أَعْمَالٍ مُرْدِیَةٍ حَتَّى إِذَا قَارَفْتُ مَعْصِیَتَکَ، وَ اسْتَوْجَبْتُ بِسُوءِ سَعْیِی سَخْطَتَکَ، فَتَلَ عَنِّی عِذَارَ غَدْرِهِ، وَ تَلَقَّانِی بِکَلِمَةِ کُفْرِهِ، وَ تَوَلَّى الْبَرَاءَةَ مِنِّی، وَ أَدْبَرَ مُوَلِّیاً عَنِّی، فَأَصْحَرَنِی لِغَضَبِکَ فَرِیداً، وَ أَخْرَجَنِی إِلَى فِنَاءِ نَقِمَتِکَ طَرِیداً. لَا شَفِیعٌ یَشْفَعُ لِی إِلَیْکَ، وَ لَا خَفِیرٌ یُؤْمِنُنِی عَلَیْکَ، وَ لَا حِصْنٌ یَحْجُبُنِی عَنْکَ، وَ لَا مَلَاذٌ أَلْجَأُ إِلَیْهِ مِنْکَ. فَهَذَا مَقَامُ الْعَائِذِ بِکَ، وَ مَحَلُّ الْمُعْتَرِفِ لَکَ، فَلَا یَضِیقَنَّ عَنِّی فَضْلُکَ، وَ لَا یَقْصُرَنَّ دُونِی عَفْوُکَ، وَ لَا أَکُنْ أَخْیَبَ عِبَادِکَ التَّائِبِینَ، وَ لَا أَقْنَطَ وُفُودِکَ الْآمِلِینَ، وَ اغْفِرْ لِی، إِنَّکَ خَیْرُ الْغَافِرِینَ. اللَّهُمَّ إِنَّکَ أَمَرْتَنِی فَتَرَکْتُ، وَ نَهَیْتَنِی فَرَکِبْتُ، وَ سَوَّلَ لِیَ الْخَطَاءَ خَاطِرُ السُّوءِ فَفَرَّطْتُ. 17) وَ لَا أَسْتَشْهِدُ عَلَى صِیَامِی نَهَاراً، وَ لَا أَسْتَجِیرُ بِتَهَجُّدِی لَیْلًا، وَ لَا تُثْنِی عَلَیَّ بِإِحْیَائِهَا سُنَّةٌ حَاشَا فُرُوضِکَ الَّتِی مَنْ ضَیَّعَهَا هَلَکَ. ] وَ لَسْتُ أَتَوَسَّلُ إِلَیْکَ بِفَضْلِ نَافِلَةٍ مَعَ کَثِیرِ مَا أَغْفَلْتُ مِنْ وَظَائِفِ فُرُوضِکَ، وَ تَعَدَّیْتُ عَنْ مَقَامَاتِ حُدُودِکَ إِلَى حُرُمَاتٍ انْتَهَکْتُهَا، وَ کَبَائِرِ ذُنُوبٍ اجْتَرَحْتُهَا، کَانَتْ عَافِیَتُکَ لِی مِنْ فَضَائِحِهَا سِتْراً. وَ هَذَا مَقَامُ مَنِ اسْتَحْیَا لِنَفْسِهِ مِنْکَ، وَ سَخِطَ عَلَیْهَا، وَ رَضِیَ عَنْکَ، فَتَلَقَّاکَ بِنَفْسٍ خَاشِعَةٍ، وَ رَقَبَةٍ خَاضِعَةٍ، وَ ظَهْرٍ مُثْقَلٍ مِنَ الْخَطَایَا وَاقِفاً بَیْنَ الرَّغْبَةِ إِلَیْکَ وَ الرَّهْبَةِ مِنْکَ. وَ أَنْتَ أَوْلَى مَنْ رَجَاهُ، وَ أَحَقُّ مَنْ خَشِیَهُ وَ اتَّقَاهُ، فَأَعْطِنِی یَا رَبِّ مَا رَجَوْتُ، وَ آمِنِّی مَا حَذِرْتُ، وَ عُدْ عَلَیَّ بِعَائِدَةِ رَحْمَتِکَ، إِنَّکَ أَکْرَمُ الْمَسْئُولِینَ. اللَّهُمَّ وَ إِذْ سَتَرْتَنِی بِعَفْوِکَ، وَ تَغَمَّدْتَنِی بِفَضْلِکَ فِی دَارِ الْفَنَاءِ بِحَضْرَةِ الْأَکْفَاءِ، فَأَجِرْنِی مِنْ فَضِیحَاتِ دَارِ الْبَقَاءِ عِنْدَ مَوَاقِفِ الْأَشْهَادِ مِنَ الْمَلَائِکَةِ الْمُقَرَّبِینَ، وَ الرُّسُلِ الْمُکَرَّمِینَ، وَ الشُّهَدَاءِ وَ الصَّالِحِینَ، مِنْ جَارٍ کُنْتُ أُکَاتِمُهُ سَیِّئَاتِی، وَ مِنْ ذِی رَحِمٍ کُنْتُ أَحْتَشِمُ مِنْهُ فِی سَرِیرَاتِی. لَمْ أَثِقْ بِهِمْ رَبِّ فِی السِّتْرِ عَلَیَّ، وَ وَثِقْتُ بِکَ رَبِّ فِی الْمَغْفِرَةِ لِی، وَ أَنْتَ أَوْلَى مَنْ وُثِقَ بِهِ، وَ أَعْطَى مَنْ رُغِبَ إِلَیْهِ، وَ أَرْأَفُ مَنِ اسْتُرْحِمَ، فَارْحَمْنِی. اللَّهُمَّ وَ أَنْتَ حَدَرْتَنِی مَاءً مَهِیناً مِنْ صُلْبٍ مُتَضَایِقِ الْعِظَامِ، حَرِجِ الْمَسَالِکِ إِلَى رَحِمٍ ضَیِّقَةٍ سَتَرْتَهَا بِالْحُجُبِ، تُصَرِّفُنِی حَالًا عَنْ حَالٍ حَتَّى انْتَهَیْتَ بِی إِلَى تَمَامِ الصُّورَةِ، وَ أَثْبَتَّ فِیَّ الْجَوَارِحَ کَمَا نَعَتَّ فِی کِتَابِکَ نُطْفَةً ثُمَّ عَلَقَةً ثُمَّ مُضْغَةً ثُمَّ عَظْماً ثُمَّ کَسَوْتَ الْعِظَامَ لَحْماً، ثُمَّ أَنْشَأْتَنِی خَلْقاً آخَرَ کَمَا شِئْتَ. حَتَّى إِذَا احْتَجْتُ إِلَى رِزْقِکَ، وَ لَمْ أَسْتَغْنِ عَنْ غِیَاثِ فَضْلِکَ، جَعَلْتَ لِی قُوتاً مِنْ فَضْلِ طَعَامٍ وَ شَرَابٍ أَجْرَیْتَهُ لِأَمَتِکَ الَّتِی أَسْکَنْتَنِی جَوْفَهَا، وَ أَوْدَعْتَنِی قَرَارَ رَحِمِهَا. وَ لَوْ تَکِلُنِی یَا رَبِّ فِی تِلْکَ الْحَالَاتِ إِلَى حَوْلِی، أَوْ تَضْطَرُّنِی إِلَى قُوَّتِی لَکَانَ الْحَوْلُ عَنِّی مُعْتَزِلًا، وَ لَکَانَتِ الْقُوَّةُ مِنِّی بَعِیدَةً. فَغَذَوْتَنِی بِفَضْلِکَ غِذَاءَ الْبَرِّ اللَّطِیفِ، تَفْعَلُ ذَلِکَ بِی تَطَوُّلًا عَلَیَّ إِلَى غَایَتِی هَذِهِ، لَا أَعْدَمُ بِرَّکَ، وَ لَا یُبْطِئُ بِی حُسْنُ صَنِیعِکَ، وَ لَا تَتَأَکَّدُ مَعَ ذَلِکَ ثِقَتِی فَأَتَفَرَّغَ لِمَا هُوَ أَحْظَى لِی عِنْدَکَ. قَدْ مَلَکَ الشَّیْطَانُ عِنَانِی فِی سُوءِ الظَّنِّ وَ ضَعْفِ الْیَقِینِ، فَأَنَا أَشْکُو سُوءَ مُجَاوَرَتِهِ لِی، وَ طَاعَةَ نَفْسِی لَهُ، وَ أَسْتَعْصِمُکَ مِنْ مَلَکَتِهِ، وَ أَتَضَرَّعُ إِلَیْکَ فِی صَرْفِ کَیْدِهِ عَنِّی. وَ أَسْأَلُکَ فِی أَنْ تُسَهِّلَ إِلَى رِزْقِی سَبِیلًا، فَلَکَ الْحَمْدُ عَلَى ابْتِدَائِکَ بِالنِّعَمِ الْجِسَامِ، وَ إِلْهَامِکَ الشُّکْرَ عَلَى الْإِحْسَانِ وَ الْإِنْعَامِ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ سَهِّلْ عَلَیَّ رِزْقِی، وَ أَنْ تُقَنِّعَنِی بِتَقْدِیرِکَ لِی، وَ أَنْ تُرْضِیَنِی بِحِصَّتِی فِیمَا قَسَمْتَ لِی، وَ أَنْ تَجْعَلَ مَا ذَهَبَ مِنْ جِسْمِی وَ عُمُرِی فِی سَبِیلِ طَاعَتِکَ، إِنَّکَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ. اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنْ نَارٍ تَغَلَّظْتَ بِهَا عَلَى مَنْ عَصَاکَ، وَ تَوَعَّدْتَ بِهَا مَنْ صَدَفَ عَنْ رِضَاکَ، وَ مِنْ نَارٍ نُورُهَا ظُلْمَةٌ، وَ هَیِّنُهَا أَلِیمٌ، وَ بَعِیدُهَا قَرِیبٌ، وَ مِنْ نَارٍ یَأْکُلُ بَعْضَهَا بَعْضٌ، وَ یَصُولُ بَعْضُهَا عَلَى بَعْضٍ. وَ مِنْ نَارٍ تَذَرُ الْعِظَامَ رَمِیماً، وَ تَسقِی أَهْلَهَا حَمِیماً، وَ مِنْ نَارٍ لَا تُبْقِی عَلَى مَنْ تَضَرَّعَ إِلَیْهَا، وَ لَا تَرْحَمُ مَنِ اسْتَعْطَفَهَا، وَ لَا تَقْدِرُ عَلَى التَّخْفِیفِ عَمَّنْ خَشَعَ لَهَا وَ اسْتَسْلَمَ إِلَیْهَا تَلْقَى سُکَّانَهَا بِأَحَرِّ مَا لَدَیْهَا مِنْ أَلِیمِ النَّکَالِ وَ شَدِیدِ الْوَبَالِ 31) وَ أَعُوذُ بِکَ مِنْ عَقَارِبِهَا الْفَاغِرَةِ أَفْوَاهُهَا، وَ حَیَّاتِهَا الصَّالِقَةِ بِأَنْیَابِهَا، وَ شَرَابِهَا الَّذِی یُقَطِّعُ أَمْعَاءَ وَ أَفْئِدَةَ سُکَّانِهَا، وَ یَنْزِعُ قُلُوبَهُمْ، وَ أَسْتَهْدِیکَ لِمَا بَاعَدَ مِنْهَا، وَ أَخَّرَ عَنْهَا. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَجِرْنِی مِنْهَا بِفَضْلِ رَحْمَتِکَ، وَ أَقِلْنِی عَثَرَاتِی بِحُسْنِ إِقَالَتِکَ، وَ لَا تَخْذُلْنِی یَا خَیْرَ الْمُجِیرِینَ اللَّهُمَّ إِنَّکَ تَقِی الْکَرِیهَةَ، وَ تُعْطِی الْحَسَنَةَ، وَ تَفْعَلُ مَا تُرِیدُ، وَ أَنْتَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، إِذَا ذُکِرَ الْأَبْرَارُ، وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، مَا اخْتَلَفَ اللَّیْلُ وَ النَّهَارُ، صَلَاةً لَا یَنْقَطِعُ مَدَدُهَا، وَ لَا یُحْصَى عَدَدُهَا، صَلَاةً تَشْحَنُ الْهَوَاءَ، وَ تَمْلَأُ الْأَرْضَ وَ السَّمَاءَ. صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ حَتَّى یَرْضَى، وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ بَعْدَ الرِّضَا، صَلَاةً لَا حَدَّ لَهَا وَ لَا مُنْتَهَى، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
نیایش آن حضرت در نماز شب
خدایا، ای صاحب پادشاهیای که تا همیشه پاینده است،
و سلطنتی که بیسپاهیان و پشتیبانها توانمند است،
و شکوه و عزّتی که با گذشت روزگاران و سرآمدن سالها و سپری گشتن زمانها و روزها پایدار میمانَد.
سلطنتت چنان چیرگی دارد که آغاز و انجام آن را حدّی نیست.
و پادشاهیات را بلندایی است که همهی چیزها پیش از رسیدن به اوج آن تباه شوند.
والاترین وصفِ وصف کنندگان، برای پایینترین مرتبهی آن رفعت و بلندا که برای خود برگزیدهای، نارساست.
در مسیر معرفت تو، صفتها به گمراهی روند، و نعمتها [پیش از بیان آنچه سزاوار توست] از هم گسیخته شوند، و خیالهای دقیق و ظریف در پیشگاه عظمتت به حیرت افتند.
آری، تو آن خدایی که پیش از هر چیز بودهای و همواره خواهی بود؛ پایندهای و از میان نخواهی رفت.
من آن بندهی کمکار و پُر آرزویم که وسیلهای در دست ندارم، جز آنچه رحمت تو فراهم آورده، و رشتههای امیدم از هم گسیخته، جز رشتهی امیدِ بخشش تو که خود بدان آویختهام.
طاعت من کمشمار است و بارِ معصیت تو بر دوش من بسیار. بخشایش در حقِّ بندهات، اگر چه بد کرده باشد، بر تو دشوار نیست. پس مرا ببخشای.
خدایا، علم تو بر کارهای پنهان احاطه دارد، و هر امر پنهانی در برابر آگاهیِ تو آشکار است، و پیچیدگیها و ریزهکاریها بر تو پوشیده نیست، و رازهای نهانی از تو مخفی نمیمانَد.
دشمن تو ـ که از تو مهلت خواسته بود تا مرا به گمراهی فرا خوانَد و تو او را مهلت دادی، و برای گمراه کردن من از تو فرصت طلبیده بود و تو فرصتش دادی ـ اینک بر من دست یافته است.
آن دم که از گناهان کوچکِ هلاک کننده و گناهان بزرگ فساد انگیز به سوی تو میگریختم، مرا به زمین افکند، و چون خود را به معصیت آلودم و به کردار بدِ سزاوار خشم تو گشتم، لجام نیرنگ خود را از من برگرفت و با سخنِ کفرش با من رو به رو گردید و از من بیزاری جست و بر من پشت کرد و برفت و مرا در بیابان گمراهی در برابر خشم تو تنها رها گردانید و بر آستانِ عقوبتت به حالتی در افکند
که نه شفیعی نزد تو از من شفاعت میکند، و نه پناه دهندهای مرا در برابر تو ایمنی میبخشد، و نه قلعهای مرا از چشم تو پوشیده میدارد، و نه پناهگاهی هست که بدان پناه برم.
این جا که من ایستادهم، جایگاه کسی است که به تو پناه آورده و در برابرت لب به اعتراف گشوده است. پس مبادا گسترهی فضل تو بر من تنگ آید، و جامهی عفو تو بر من کوتاه نماید، و من نومیدترینِ بندگانت باشم که به سوی تو باز گشتهاند، و بینصیبترینِ کسانی که با دلی پُر امید به درگاه تو روی آوردهاند. مرا بیامرز که تو بهترینِ آمرزندگانی.
خدایا، تو مرا فرمان دادی و من فرمان نبردم، و مرا نهی کردی و من نهی تو را مرتکب شدم. اندیشهی بد، خطا را در چشم من بیاراست و من بدان دست زدم.
هیچ روزی را روزه نبودهام تا آن را گواه خود گیرم، و هیچ شبی را به شب بیداری صبح نکردهام تا آن را پناه خود سازم، و هیچ مستحبّی را بر پای نداشتهام تا به سبب آن در خور ستایش باشم. تنها به واجبات تو پرداختهام، که تضییع آنها مایهی نابود است.
هرگز نتوانم با فضیلت یک کار مستحب، خود را به تو نزدیک کنم، چرا که بسیاری از واجبات تو را نادیده انگاشتهام، و از امر و نهی تو پا را فراتر گذاشتهام و حرمتهایی را شکسته و گناهان بزرگی را مرتکب شدهام که تو مرا از رسواییهای آنها به سلامت داشتی، و آن گناهان پوشیده مانْد.
این جا که من ایستادهام، جایگاه کسی است که خود را برای تو از گناه بر حذر داشته و بر خود خشمگین و از تو خشنود است. با دلی شکسته و نزار، و گردنی کچ و پشتی خمیده از بار سنگینی گناه، با تو رو به رو گردیده، در حالی که میان شوق به تو و بیم از تو بر جا ایستاده است،
و تو سزاوارتر کسی هستی که باید به او امید بندد و از او بترسد و بپرهیزد. پس ای پروردگار من، چیزی را که از تو امید آن دارم، به من ارزانی کن، و از آنچه میترسم، پناهم ده، و از رحمت خود صلهای به من عنایت کن، که تو کریمترین کسی هستی که از او نیاز میخواهند.
خدایا، همچنان که در این جهانِ گذرا، پیش چشم دیگر مردمان، با عفو خود بر گناهان من پرده افکندی و زندگیام را از فضل و بخشش خود بیاکندی، در آن جهانِ ماندگار نیز مرا در جایی که گواهان میایستند و در محضر فرشتگان مقرّب و رسولان بزرگ و بزگوارت، و شهیدان و صالحان، از رسوایی پیش همسایهای که گناهان خود را از او پنهان میکردم و خویشاوندی که در کارهای پنهانیِ خود از او حیا میورزیدم، در پناه آور.
پروردگارا، باور نداشتم که ایشان رازِ مرا پوشیده دارند، اما ای پرودرگار من، مطمئن بودم که تو مرا میآمرزی. تو سزاوارتر کسی هستی که مردم به او اعتماد میکنند، و بخشندهتر کسی که به او روی میآورند، و مهربانتر کسی که از او رحم و مهربانی میخواهند. پس بر من رحمت آور.
خدایا، تو بودی که مرا به صورتِ آبی پَست و بیارزش از میان استخوانهای به هم فشردهی پشت پدر و از گذرگاههای باریک، در تنگنای رَحِمی که آن را با پردههایی پوشیده داشتهای، سرازیر کردی، و مرا از حالتی به حالت دیگر درآوردی، تا آن که صورت مرا به کمال پرداختی و در پیکر من اعضا و جوارحی قرار دادی؛ همچنان که در کتاب خود آوردهای: نطفهای بود، سپس خونِ لختهای، سپس گوشت جویده شدهای، سپس استخوانی، و آن گاه بر استخوانها گوشت پوشانیدی، و پس از آن، بدان گونه که خواستِ تو بود، آن را آفرینشی دیگر بخشیدی.
تا چون نیازمند روزیِ تو شدم و از دستگیریِ بخشش تو بینیاز نبودم، از زیادتی خوردنی و آشامیدنیِ کنیزت [مادرم] ـ که مرا در اندرونش قرار دادی و در نهادِ رَحِمش به امانت گذاشتی ـ قوت مرا مقرّر داشتی.
ای پروردگار من، اگر در این حالات مرا به چارهجویی خودم رها میکردی و به نیروی خویشم ناگزیر میساختی، هم تدبیرم از من کناره میگرفت و هم نیرویم از من به دور میماند؛
اما تو همچون احسان کنندهای مهربان و با لطف، به فضل خود مرا غذا دادی، و از سَرِ احسان، این کار را تا اکنون در حقِ من انجام دادهای. پیوسته از احسانِ تو برخوردارم و نیکی کردن تو با من سستی نمیگیرد. با این همه، یقین من به روزی دادن تو چنان استوار نیست که با فراغ دل به کاری پردازم که پیش تو برای من سودمندتر است.
عنان اختیارم در دست شیطان است و او مرا به وادیِ بدگمانی و ضعف یقین میکشاند، و من گله گزارم از این که شیطان برای من همنشینی بد است و نَفْسم از او پیروی میکند. پناه میبرم به تو از چیره گشتن شیطان بر خود و به درگاه تو زاری میکنم که مکر او را از من بگردانی،
و از تو میخواهم که راه روزی جستن مرا آسان کنی. ستایش برای توست که در آغاز به ما نعمتهای بزرگ بخشیدی، و به ما الهام کردی که تو را بر احسان کردن و نعمت دادنت سپاس گوییم. پس بر محمد و خاندانش درود فرست و روزیام را به آسانی به من برسان، و مرا به آنچه قسمتم کردهای راضی گردان، و به آن مقدار که برایم مقرّر نمودهای خشنود کن، و آنچه را از جسم و عمر من کاسته میشود، در راه طاعت خود قرار ده، که تو بهترین روزی دهندگانی.
خدایا، پناه میبرم به تو از آتشی که با آن بر هر کس تو را اطاعت نکند، سخت گرفتهای، و هر کس را که به خشنودی تو محل نگذارد، بیم دادهای؛ آتشی که روشنایی آن تاریکی، ملایم آن دردناک، و دورِ آن بس نزدیک است؛ آتشی که شعلههایش یکدیگر را میبلعند و در هم میپیچند؛
آتشی که استخوانها را میپوسانَد و ساکنان خود را آبِ جوش مینوشاند؛ آتشی که بر حال آن کس که به زاری در افتاده نمینگرد، و بر کسی که از او مهر و لطف میجوید، رحم نمیکند، و هرگز نمیتواند از عذاب کسی که در برابرش فروتن گشته و تسلیم او گردیده، چیزی بکاهد، بلکه با سوزندهترین عذاب دردناک خود، و بدترین بیچارگی، به پیشواز ساکنان خود میآید.
پناه میبرم به تو از کژدُمهای دهان گشودهی آن، و مارهای آن که پُر صدا دندان بر دندان میسایند، و نوشیدنیِ آن که دل و رودهی ساکنانش را پاره پاره میکند و قلبهایشان را از جای بر میکند، از تو میخواهم که راهی پیش پایم نهی که مرا از آن آتش دور و واپس دارد.
خدایا، بر محمد و خاندانش درود فرست و به زیادیِ رحمت خود مرا از آتش دوزخ در پناه آر، و به عفو نیکوی خود از در افتادن به ورطهی گناه در اماندار و خوار مساز، ای بهترینِ پناه دهندگان.
خدایا، تو بندگانت را از بدبختی و سختی نگاه میداری، و به آنان خیر و نیکی عطا میکنی، و هر چه میخواهی انجام میدهی، که تو بر هر کار توانایی.
خدایا، درود فرست بر محمد و خاندانش آن گاه که نیکان به نیکی یاد شوند، و درود فرست بر محمد و خاندانش تا آن زمان که روز و شب از پی هم آیند و روند؛ درودی که رشتهی آن از هم نگسلد و در شمار نیاید؛ درودی که هوا را بیاکَنَد و زمین و آسمان را سرشار کند.
خدای تعالی بر او درود فرستد چندان که خرسند شوند، و پس از آن بر او و خاندانش درود فرستند؛ درودی بیکران و بیپایان، ای مهربانترینِ مهربانان.
و سلطنتی که بیسپاهیان و پشتیبانها توانمند است،
و شکوه و عزّتی که با گذشت روزگاران و سرآمدن سالها و سپری گشتن زمانها و روزها پایدار میمانَد.
سلطنتت چنان چیرگی دارد که آغاز و انجام آن را حدّی نیست.
و پادشاهیات را بلندایی است که همهی چیزها پیش از رسیدن به اوج آن تباه شوند.
والاترین وصفِ وصف کنندگان، برای پایینترین مرتبهی آن رفعت و بلندا که برای خود برگزیدهای، نارساست.
در مسیر معرفت تو، صفتها به گمراهی روند، و نعمتها [پیش از بیان آنچه سزاوار توست] از هم گسیخته شوند، و خیالهای دقیق و ظریف در پیشگاه عظمتت به حیرت افتند.
آری، تو آن خدایی که پیش از هر چیز بودهای و همواره خواهی بود؛ پایندهای و از میان نخواهی رفت.
من آن بندهی کمکار و پُر آرزویم که وسیلهای در دست ندارم، جز آنچه رحمت تو فراهم آورده، و رشتههای امیدم از هم گسیخته، جز رشتهی امیدِ بخشش تو که خود بدان آویختهام.
طاعت من کمشمار است و بارِ معصیت تو بر دوش من بسیار. بخشایش در حقِّ بندهات، اگر چه بد کرده باشد، بر تو دشوار نیست. پس مرا ببخشای.
خدایا، علم تو بر کارهای پنهان احاطه دارد، و هر امر پنهانی در برابر آگاهیِ تو آشکار است، و پیچیدگیها و ریزهکاریها بر تو پوشیده نیست، و رازهای نهانی از تو مخفی نمیمانَد.
دشمن تو ـ که از تو مهلت خواسته بود تا مرا به گمراهی فرا خوانَد و تو او را مهلت دادی، و برای گمراه کردن من از تو فرصت طلبیده بود و تو فرصتش دادی ـ اینک بر من دست یافته است.
آن دم که از گناهان کوچکِ هلاک کننده و گناهان بزرگ فساد انگیز به سوی تو میگریختم، مرا به زمین افکند، و چون خود را به معصیت آلودم و به کردار بدِ سزاوار خشم تو گشتم، لجام نیرنگ خود را از من برگرفت و با سخنِ کفرش با من رو به رو گردید و از من بیزاری جست و بر من پشت کرد و برفت و مرا در بیابان گمراهی در برابر خشم تو تنها رها گردانید و بر آستانِ عقوبتت به حالتی در افکند
که نه شفیعی نزد تو از من شفاعت میکند، و نه پناه دهندهای مرا در برابر تو ایمنی میبخشد، و نه قلعهای مرا از چشم تو پوشیده میدارد، و نه پناهگاهی هست که بدان پناه برم.
این جا که من ایستادهم، جایگاه کسی است که به تو پناه آورده و در برابرت لب به اعتراف گشوده است. پس مبادا گسترهی فضل تو بر من تنگ آید، و جامهی عفو تو بر من کوتاه نماید، و من نومیدترینِ بندگانت باشم که به سوی تو باز گشتهاند، و بینصیبترینِ کسانی که با دلی پُر امید به درگاه تو روی آوردهاند. مرا بیامرز که تو بهترینِ آمرزندگانی.
خدایا، تو مرا فرمان دادی و من فرمان نبردم، و مرا نهی کردی و من نهی تو را مرتکب شدم. اندیشهی بد، خطا را در چشم من بیاراست و من بدان دست زدم.
هیچ روزی را روزه نبودهام تا آن را گواه خود گیرم، و هیچ شبی را به شب بیداری صبح نکردهام تا آن را پناه خود سازم، و هیچ مستحبّی را بر پای نداشتهام تا به سبب آن در خور ستایش باشم. تنها به واجبات تو پرداختهام، که تضییع آنها مایهی نابود است.
هرگز نتوانم با فضیلت یک کار مستحب، خود را به تو نزدیک کنم، چرا که بسیاری از واجبات تو را نادیده انگاشتهام، و از امر و نهی تو پا را فراتر گذاشتهام و حرمتهایی را شکسته و گناهان بزرگی را مرتکب شدهام که تو مرا از رسواییهای آنها به سلامت داشتی، و آن گناهان پوشیده مانْد.
این جا که من ایستادهام، جایگاه کسی است که خود را برای تو از گناه بر حذر داشته و بر خود خشمگین و از تو خشنود است. با دلی شکسته و نزار، و گردنی کچ و پشتی خمیده از بار سنگینی گناه، با تو رو به رو گردیده، در حالی که میان شوق به تو و بیم از تو بر جا ایستاده است،
و تو سزاوارتر کسی هستی که باید به او امید بندد و از او بترسد و بپرهیزد. پس ای پروردگار من، چیزی را که از تو امید آن دارم، به من ارزانی کن، و از آنچه میترسم، پناهم ده، و از رحمت خود صلهای به من عنایت کن، که تو کریمترین کسی هستی که از او نیاز میخواهند.
خدایا، همچنان که در این جهانِ گذرا، پیش چشم دیگر مردمان، با عفو خود بر گناهان من پرده افکندی و زندگیام را از فضل و بخشش خود بیاکندی، در آن جهانِ ماندگار نیز مرا در جایی که گواهان میایستند و در محضر فرشتگان مقرّب و رسولان بزرگ و بزگوارت، و شهیدان و صالحان، از رسوایی پیش همسایهای که گناهان خود را از او پنهان میکردم و خویشاوندی که در کارهای پنهانیِ خود از او حیا میورزیدم، در پناه آور.
پروردگارا، باور نداشتم که ایشان رازِ مرا پوشیده دارند، اما ای پرودرگار من، مطمئن بودم که تو مرا میآمرزی. تو سزاوارتر کسی هستی که مردم به او اعتماد میکنند، و بخشندهتر کسی که به او روی میآورند، و مهربانتر کسی که از او رحم و مهربانی میخواهند. پس بر من رحمت آور.
خدایا، تو بودی که مرا به صورتِ آبی پَست و بیارزش از میان استخوانهای به هم فشردهی پشت پدر و از گذرگاههای باریک، در تنگنای رَحِمی که آن را با پردههایی پوشیده داشتهای، سرازیر کردی، و مرا از حالتی به حالت دیگر درآوردی، تا آن که صورت مرا به کمال پرداختی و در پیکر من اعضا و جوارحی قرار دادی؛ همچنان که در کتاب خود آوردهای: نطفهای بود، سپس خونِ لختهای، سپس گوشت جویده شدهای، سپس استخوانی، و آن گاه بر استخوانها گوشت پوشانیدی، و پس از آن، بدان گونه که خواستِ تو بود، آن را آفرینشی دیگر بخشیدی.
تا چون نیازمند روزیِ تو شدم و از دستگیریِ بخشش تو بینیاز نبودم، از زیادتی خوردنی و آشامیدنیِ کنیزت [مادرم] ـ که مرا در اندرونش قرار دادی و در نهادِ رَحِمش به امانت گذاشتی ـ قوت مرا مقرّر داشتی.
ای پروردگار من، اگر در این حالات مرا به چارهجویی خودم رها میکردی و به نیروی خویشم ناگزیر میساختی، هم تدبیرم از من کناره میگرفت و هم نیرویم از من به دور میماند؛
اما تو همچون احسان کنندهای مهربان و با لطف، به فضل خود مرا غذا دادی، و از سَرِ احسان، این کار را تا اکنون در حقِ من انجام دادهای. پیوسته از احسانِ تو برخوردارم و نیکی کردن تو با من سستی نمیگیرد. با این همه، یقین من به روزی دادن تو چنان استوار نیست که با فراغ دل به کاری پردازم که پیش تو برای من سودمندتر است.
عنان اختیارم در دست شیطان است و او مرا به وادیِ بدگمانی و ضعف یقین میکشاند، و من گله گزارم از این که شیطان برای من همنشینی بد است و نَفْسم از او پیروی میکند. پناه میبرم به تو از چیره گشتن شیطان بر خود و به درگاه تو زاری میکنم که مکر او را از من بگردانی،
و از تو میخواهم که راه روزی جستن مرا آسان کنی. ستایش برای توست که در آغاز به ما نعمتهای بزرگ بخشیدی، و به ما الهام کردی که تو را بر احسان کردن و نعمت دادنت سپاس گوییم. پس بر محمد و خاندانش درود فرست و روزیام را به آسانی به من برسان، و مرا به آنچه قسمتم کردهای راضی گردان، و به آن مقدار که برایم مقرّر نمودهای خشنود کن، و آنچه را از جسم و عمر من کاسته میشود، در راه طاعت خود قرار ده، که تو بهترین روزی دهندگانی.
خدایا، پناه میبرم به تو از آتشی که با آن بر هر کس تو را اطاعت نکند، سخت گرفتهای، و هر کس را که به خشنودی تو محل نگذارد، بیم دادهای؛ آتشی که روشنایی آن تاریکی، ملایم آن دردناک، و دورِ آن بس نزدیک است؛ آتشی که شعلههایش یکدیگر را میبلعند و در هم میپیچند؛
آتشی که استخوانها را میپوسانَد و ساکنان خود را آبِ جوش مینوشاند؛ آتشی که بر حال آن کس که به زاری در افتاده نمینگرد، و بر کسی که از او مهر و لطف میجوید، رحم نمیکند، و هرگز نمیتواند از عذاب کسی که در برابرش فروتن گشته و تسلیم او گردیده، چیزی بکاهد، بلکه با سوزندهترین عذاب دردناک خود، و بدترین بیچارگی، به پیشواز ساکنان خود میآید.
پناه میبرم به تو از کژدُمهای دهان گشودهی آن، و مارهای آن که پُر صدا دندان بر دندان میسایند، و نوشیدنیِ آن که دل و رودهی ساکنانش را پاره پاره میکند و قلبهایشان را از جای بر میکند، از تو میخواهم که راهی پیش پایم نهی که مرا از آن آتش دور و واپس دارد.
خدایا، بر محمد و خاندانش درود فرست و به زیادیِ رحمت خود مرا از آتش دوزخ در پناه آر، و به عفو نیکوی خود از در افتادن به ورطهی گناه در اماندار و خوار مساز، ای بهترینِ پناه دهندگان.
خدایا، تو بندگانت را از بدبختی و سختی نگاه میداری، و به آنان خیر و نیکی عطا میکنی، و هر چه میخواهی انجام میدهی، که تو بر هر کار توانایی.
خدایا، درود فرست بر محمد و خاندانش آن گاه که نیکان به نیکی یاد شوند، و درود فرست بر محمد و خاندانش تا آن زمان که روز و شب از پی هم آیند و روند؛ درودی که رشتهی آن از هم نگسلد و در شمار نیاید؛ درودی که هوا را بیاکَنَد و زمین و آسمان را سرشار کند.
خدای تعالی بر او درود فرستد چندان که خرسند شوند، و پس از آن بر او و خاندانش درود فرستند؛ درودی بیکران و بیپایان، ای مهربانترینِ مهربانان.
تاریخ : سه شنبه 89/6/30 | 8:56 عصر | نویسنده : سیدمرتضی ناصری کرهرودی | نظرات ()