روایات مختلفی از امامان معصوم، روحیات مردم را در آخرالزمان توصیف میکند که به بعضی از آنها اشاره میشود:
· چشم و هم چشمی: امام صادق فرمود:« مردم مدام به یکدیگر نگاه میکنند و میکوشند از هم کم نیاورند.»
· قساوت قلب: امام صادق فرمود:« دلهای مردم سخت، چشمانشان خشک و ذکر خدا برای آنان سنگین میگردد.»
· ریا و عجب: علی علیه السلام فرمود:« زمانی خواهد آمد که مردم عبادت را سبب برتری خود بر دیگران میدانند.
· غرور و خودبینی: پیامبر اکرم فرمود:« کبر و غرور در قلب ها نفوذ می کند، همانگونه که زهر در بدن پخش میشود.
· عدم روحیه حق طلبی: امام صادق فرمود:« مردم با کسی هستند که پیروز شود.
· در روایت دیگر فرمود:« راه خیر خالی می شود و کسی آن را نمیپیماید.
· نیز فرمود:« مردم به اهل شرّ اقتدا میکنند.
· پیش از ظهور حضرت مهدی علیه السلام تملق و چاپلوسی نیز رواج می یابد.
· مردم در سخنان باطل و ناروا از یکدیگر سبقت می گیرند.
· شنیدن قرآن بر مردم سنگین و شنیدن سخنان باطل بر آنان سبک و خوشایند می گردد.
· مردم آشکارا به هم تهمت میزنند.
· امام صادق علیه السلام در روایتی فرمود: « مردگان مسخره می شوند و هیچ کس ناراحت نمیشود.
· گرسنگی و کمبود مواد غذایی: امام صادق علیه السلام فرمود:« پیش از ظهور مهدی علیه السلام ناگزیر سالی فرا خواهد رسید که مردم در آن گرسنه میشوند و ترس شدیدی از کشتهشدن و ضرر به اموال و جانها و محصولات آنها را فرا می گیرد؛ همهی اینها در قرآن بیان شده است.» آن گاه آیه 155 سورهی بقره را تلاوت فرمود: ولنبلونکم بشیء من الخوف والجوع نقص من الاموال والانفس والثمرات و بشر الصابرین .
· ضعف دینداری: پیامبر اکرم دربارهی ضعف دینداری در مردم آخرالزمان فرموده است:« مردم به دنیا مشغول و از آخرت غافل میشوند. تقوا رونق ندارد. از مساجد صدای اذان به گوش میرسد اما قلبهای مردم از ایمان خالی است.
· امام صادق علیه السلام فرمود: « هنگامی که قائم علیه السلام ظهور میکند، بسیاری از کسانی که خود را معتقد به او میدانستند، به او بیاعتقاد میشوند و به مذهب پرستندگان ماه وخورشید در میآیند.