روایتی از امام رضا علیه السلام در باره برکت و مزایای استفاده از دیگ های سنگی مشهد مقدس
عیون أخبار الرضا (ع) - الشیخ الصدوق - ج 1 - ص 147
باب خروج الرضا علیه السلام من نیسابور إلى طوس ومنها إلى مرو 1 - حدثنا تمیم بن عبد الله بن تمیم القرشی رضی الله عنه قال : حدثنا أبی قال حدثنا أحمد بن علی الأنصاری قال : حدثنا عبد السلم صالح الهروی قال : لما خرج علی بن موسى الرضا علیهما السلام إلى المأمون فبلغ ( قرب ) قریة الحمراء قیل له : یا بن رسول الله قد زالت الشمس أفلا تصلی ؟ فنزل علیه السلام فقال : إئتونی بماء فقیل ما معنا ماء فبحث علیه السلام بیده الأرض فنبع من الماء ماء توضأ به هو ومن معه واثره باق إلى الیوم فلما دخل سناباد استند إلى الجبل الذی تنحت منه القدور ، فقال : اللهم أنفع به وبارک فیما یجعل فیه وفیما ینحت منه ثم أمر علیه السلام فنحت له قدور من الجبل وقال : لا یطبخ ما آکله إلا فیها وکان علیه السلام خفیف الاکل قلیل الطعم فاهتدى الناس إلیه من ذلک الیوم فظهرت برکة دعائه فیه ثم دخل دار حمید بن قحطبة الطائی ودخل القبة التی فیها قبر هارون الرشید ثم خط بیده إلى جانبه ثم قال : هذه تربتی وفیها أدفن وسیجعل الله هذا المکان مختلف شیعتی وأهل محبتی والله ما یزورنی منهم زائر ولا یسلم علی منهم مسلم إلا وجب له غفران الله ورحمته بشفاعتنا أهل البیت ثم استقبل القبلة فصلى رکعات ودعا بدعوات فلما فرغ سجد سجدة طال مکثه فیها فأحصیت فیها خمسمأة تسبیحه ثم انصرف .
اباصلت هروی روایت می کند هنگامی که حضرت امام رضا علیه السلام به سناباد وارد شدند به کناره‌ی کوهی نزدیک سناباد که از سنگش دیگ و دیگچه‌‌های سنگی درست می‌کنند رسیدیم ، امام به تخته سنگی از کوه تکیه زدند و و رو به آسمان فرمودند:
"خداوندا! مردم را از این کوه سود برسان و غذاهایی را که مردم در دیگ ها و ظرف‌های سنگی این کوه می‌پزند برکت عطا فرما"
سپس دستور دادند دیگچه‌هایی از همان سنگ برایشان بیاورند و فرمود:«غذای مرا در هیچ ظرفی نپزید مگر در همین ظرف‌های سنگی.»
از آن پس، مردم توجه بیشتری به آن ظرف‌ها کردند و اثر برکت را از دعای امام در آنها دیدند. این کوه اکنون در داخل شهر مقدس مشهد قرار دارد و به نام "کوه سنگی" مشهور است.
خدا به برکت دعای امام به کوه، نظر خاصی کرد. چون امام خواستند که از آن روز به بعد، غذایشان را فقط در دیگ هایی بپزیم که از سنگ آن کوه ساخته شده باشد.
سناباد قریه ای است در طوس که قبل از آباد شدن شهر مشهد از روستاهای طوس به شمار می رفته و اکنون قبر حضرت رضا در آنجا واقع است .
مزایای دیگ های سنگی
مهمترین مزایا این است که امام رئوف امام رضا علیه السلام دعا فرمودند و از خدا برای غذاهای که در مردم در این ظروف سنگی قرار می دهند برکت خواستند
لذا معنویت و برکت این ظرف ها حتی اگر بظاهر مزیتی هم نداشته باشند مسلم است.
چند مزیت این ظروف:
1- سلامتی بدن
دیگ های سنگی سالم ترین ظروف هستند
چون انسان از خاک است اگر ظرف از سنگ و خاک سفالی باشد سنخیت دارد و آرامش دهنده است لذا بهترین ظرف غذا ظروف سفالی و ظروف سنگی است
اما زودپزها و نیز ظروف تفلن سرطان آور است همچنین ظروف آلومینیومی
2- صرفه جویی در سوخت
غذا در این دیگ سنگی ها با کمترین حرارت به بهترین نحوی پخته می شود
3- گوارا بودن غذا
طعم و مزه غذای پخته شده در ظروف سنگی قابل مقایسه با سایر ظروف نیست و غذای طبخ شده در این ظروف بسیار خوش مزه و خوش طعم است
4- سرعت پخت
این دیگ ها مانند دیگ زود پز و البته بدون خطرات و بدون ضررهای آن در کوتاه مدتی غذا را می پزد
هر نوع گوشتی داخل این دیگ سنگی ها با حرارت ملایم دو ساعت خوب می پزد
5- نسوختن غذا
بخاطر نیاز به حرارت کم و نیز سنگی بودن و در نتیجه داغ نشدن زیاد غذا کمتر می سوزد و در صورت تمام شدن آب غذا مقدار سوختگی غذا کمتر می شود
6- صرفه جویی در مواد شوینده
دیگ های سنگی بسیار راحت و حتی بدون مواد شوینده و حتی با آب ولرم و سرد به راحتی شسته می شوند
فرمود خداوندا زندگى را بر گروهى که بیشتر ظروف آنان سفال است مبارک گردان . ...
انتخاب دیگ سنگی
نوع خوب دیگ سنگی باید یکنواخت مشکی باشد و رگه های سفید در آن نباشد.
آماده سازی دیگ سنگی
قبل از پخت غذا داخل دیگ سنگی مقداری آب درون آن بریزید بعد مقداری روغن دنبه یا دنبه چرخ کرده به آب اضافه کنید. بگذارید یکی دو ساعت خوب بجوشد با حرارت ملایم آرام بجوشد (بهتر است روی اجاق توری بگذارید تا حرارت به همه جای دیگ منقل شود و دیگ ترک نخورد).سپس زیر آن را خاموش کنید و بگذارید تا سرد شود. خنک که شد محتوی آن را بیرون بریزید و آن را بشویید و کنار بگذارید. دیگ سنگی شما برای خوشمزه کردن غذاهای شما آماده است.
اضافه کردن آب
برای اینکه مزه غذا خوب شود از اول آب لازم را داخل دیگ سنگی ها بریزیم و در مدت پخت آب اضافه نکنیم
و پیامبر اسلام دعا می کند که خداوند برکت را زیاد کند در خانواده ای که از ظرف گلی استفاده می کنند
دیگ سنگی زمان پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و اله و سلم
جابر گفت:
ما در روز خندق زمین را حفر می نمودیم که ناگاه با زمین سختی روبرو شدیم که با کلنگ حفر نمی شد. خدمت پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم آمده گفتیم: زمین بسیار سختی در خندق پیدا شده!
آنحضرت صلی الله علیه و اله و سلم فرمود: من پیاده می شوم. برخاست در حالیکه شکمش را به سنگی بسته بود و سه روز شده بودکه طعام نخورده بودیم. پیامبر صلی الله علیه وسلم کلنگ را گرفته زد و خاک نرم شد.
گفتم: یا رسول الله صلی الله علیه و اله و سلم به من اجازه ده تا بخانه روم و به همسرم گفتم: به پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم چیزی را دیدم که بی طاقتی نموده آیا چیزی نزد تو موجود است؟
گفت: نزدم جو و ماده بزی است. ماده بز را کشته و جو را آرد نموده و گوشت را در دیگ سنگی انداختیم. سپس خدمت پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم آمدم در حالیکه خمیر رسیده بود و دیگ سنگی بر سر دیگدان بود تا پخته شود. و گفتم: اندکی طعام دارم. پس یا رسول الله صلی الله علیه وسلم شما با یکمرد یا دو مرد برخیزید.
فرمود: آن چقدر است؟
برایش یاد آور شدم فرمود: بسیار و پاک است. به همسرت بگو که گوشت را از دیگ و نان را از تنور نکشد تا بیایم و فرمودند: بلند شوید مهاجرین و انصار همه بلند شدند، نزد همسرم رفته بوی گفتم: وای بر تو پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم و مهاجرین و انصار و کسانی که با آنانند آمدند.
گفت: آیا از تو پرسش نمود؟
گفتم: بلی
گفت: داخل شوید (و داد و بیداد مکنید) سپس نان را گرفت و بر آن گوشت می گذاشت و آنرا پوشیده و درون خمیر کرده می رفتند و به اصحابش نزدیک کرده و باز می گشت و همین طور نان را شکسته و از دیگ می گرفت تا همه سیر شدند و از آنها چیزی ماند و فرمود: از این بخورید و هدیه دهید، زیرا مردم به گرسنگی روبرو شده اند.
