بعضی وقتها انسان از خودش اعمالی را بروز میدهد که آن اعمال ناخواسته نتایجی خاصی را براش پیش می آورد!
خداوند در سوره مبارکه زخرف می فرماید کسانی که از یاد خدا روی گردان بشوند و کلام و منش معصومین و اولیاء و شهدا را تبعیت نکنند و به قول معروف از همراهی و همنشینی صحیح با این خوبان دوری کنند ، خداوند توفیق همراهی با خوبان را بخاطر این لجبازی، از آنها میگیره و برایشان همراه و قرینی قرار میدهد که خودشان دنبالش بودند!
وَمَنْ یعْشُ عَنْ ذِکْرِ الرَّحْمَنِ نُقَیضْ لَهُ شَیطَانًا فَهُوَ لَهُ قَرِینٌ(الزخرف/36)
و هر کس از یاد خدا رویگردان شود شیطانی را به سراغ او میفرستیم پس همواره (آن شیطان) قرین و همراه اوست!
البته باید توجه داشته باشیم این خدا نیست که همراه شیطان صفت را، برای یک بنده قرار داده ، بلکه اعمال و لجبازی های خود او بوده است، که این نتیجه را پیش آورد و خداوند هم تنها نتیجه ای که خود او ، به دنبالش بود را ، در اختیارش گذاشت!
از مکافـات عمل غافـل مشو گندم از گندم بروید جو زجو
نکته ای که باید به آن توجه داشت ، مطلق بودن آیه هست ، یعنی هم ممکن است این اتفاق و همراهی با فرد پلید مربوط به این دنیا باشد و هم در سرای بعد از مرگ، پس ممکن است فردی که کلام نصیحت گونه بندگان خوب خدا رو نشنود و لجبازی کند ، سرانجام خودش را در کنار رفیقان و یا همسری شیطان صفت ببیند ، که این نتیجه اعمال خود اوست!
اما کار این رفیقان و همراهان شیطان صفت چیست ؟!
وَإِنَّهُمْ لَیصُدُّونَهُمْ عَنِ السَّبِیلِ وَیحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ(الزخرف/37)
و آنها [= شیاطین] این گروه را از راه خدا بازمیدارند، در حالی که آن افراد گمان میکنند (بواسطه این همراهان از) هدایتیافتگان حقیقی هستند!
جالبتر اینکه این قضیه تا روز محشر ادامه دارد!
حَتَّى إِذَا جَاءَنَا قَالَ یا لَیتَ بَینِی وَبَینَکَ بُعْدَ الْمَشْرِقَینِ فَبِئْسَ الْقَرِینُ(الزخرف/38)
تا زمانی که (در قیامت) نزد ما حاضر شود میگوید: ای کاش میان من و تو فاصله مشرق و مغرب بود؛ چه بد همنشینی بودی!
وَلَنْ ینْفَعَکُمُ الْیوْمَ إِذْ ظَلَمْتُمْ أَنَّکُمْ فِی الْعَذَابِ مُشْتَرِکُونَ(الزخرف/39)
(ولی به آنها میگوییم: ) هرگز این گفتگوها (و ابراز پشیمانیها) امروز به حال شما سودی ندارد، چرا که ظلم کردید؛ و همه در عذاب مشترکید!
آثار شوم معنوی گناه
تکرار گناه و مداومت آن، موجب تیرگی و واژگونی قلب و مسخ انسان از حالت انسانیت به حالت درندهخوئی و حیوانصفتی میگردد و نیز باعث گناهان بزرگتر میشود. به عنوان مثال: گنهکاری که برای اولین بار لب به شراب میزند، چون مسلمان است، آشامیدن چند قطره از شراب، برای او بسیار سخت است، ولی بار دوم کمی آسان میشود و وقتی زیاد تکرار شد، آشامیدن چند لیوان از آن، برای او از آب خوردن آسانتر میگردد.
آری تداوم گناه این چنین گناه- حتی گناهان بزرگ- را برای انسان آسان میگرداند.
امام صادق علیهالسلام میفرماید: پدرم میفرمود:
ما من شیء افسد للقلب من خطیئة ان القلب لیواقِعُ الخطیئة فما تزال به حتی تغلبَ علیه فیصیِّرَ اَعلاهُ اسئلهُ.
چیزی بیشتر از گناه، قلب را فاسد نمیکند، قلب گناه میکند و بر آن اصرار میورزد و درنتیجه سرنگون و وارونه میگردد. (یعنی به گونهای مسخ میگردد که موعظه در آن اثر نمینماید).[اصول کافی ج 2 ص 268. ]
و امام باقر علیهالسلام فرمودند: ما من نکبة تُصیبُ العبد الا بذنب.[35]
هیچ نکبتی به بنده نرسد مگر به خاطر گناه.
آثار گوناگون گناه
با گناهان مختلف، دارای آثار گوناگون است که ما آنها را به اختصار میگوئیم چون بررسی کردن تمام روایات و آیات یک کتاب مستقلی لازم دارد.
گناه موجب میشود: 1- قساوت قلب 2- سلب نعمت 3- مانع استجابت دعا 4- الحاء و انکار 5- قطع روزی 6- محرومیت از نماز شب 7- عدم امن از بلای شبگیر و ناگهانی 8- قطع باران 9- ویرانی خانه 10- حبس صدساله در قیامت 11- خشم و لعن الهی 12- بلاهای بیسابقه 13- پشیمانی 14- پردهدری و رسوائی 15- کوتاهی عمر 16- زلزله 17- فقر عمومی 18- اندوه 19- بیماری 20- تسلط اشرار 21- حبط شدن اعمال و ....
خلاصه سخن
یا که آن عاشى و شیطانش بما هر دو باز آیند در روز جزا گوید آن عاشى قرینش را ببین بودِمان ، اى کاش بُعدَ المشرقین تا نمیدیدم تو را هرگز چنین اندر این ، بُعدِ مکان ، اى بُد ، قرین عاشیان را گوید آن افرشته زود این تمنا ندهد امروز ، سود چون ستمکارى ، و عارى از صواب
مشترک باشید با هم در عذاب
فراوری: محمدی بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان